តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សជំទាស់ចំនួន ៧នាក់ ត្រូវបានឃុំខ្លួន ខណៈពេលដែលការរឹតត្បិតសេរីភាពក្នុងការជួបជុំបន្តកើតមានឡើង
ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី១៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤; ក្រុមសង្គមស៊ីវិល
ថ្ងៃនេះអង្គការសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIDH) និងអង្គការជាសមាជិករបស់ខ្លួនរួមមាន សមាគមអាដហុក ការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC) អង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (LICADHO) បានលើកឡើងថា៖ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែដោះលែងតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតទាំង ៧នាក់ និងសកម្មជនម្នាក់របស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ (CNRP) និងដកហូតបម្រាមលើការជួបជុំជាសាធារណៈដែលមានមនុស្សលើសពី ១០នាក់ជាបន្ទាន់។
ប្រធានអង្គការ FIDH លោក Karim Lahidji បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ដោយមានការឃុំឃាំងខុសច្បាប់លើតំណាងរាស្រ្តជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សប្រឆាំង មានន័យថាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កំពុងតែប្រែក្លាយប្រទេសឲ្យធ្លាក់ចូលក្នុងរបបផ្តាច់ការនិយម។ បញ្ហាដែលសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺការបន្តប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដើម្បីគាបសង្កត់លើមតិរិះគន់របស់គណបក្សប្រឆាំង។ ដោយមានការចោទប្រកាន់លើតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សប្រឆាំង ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ប្រទេសកម្ពុជាបានឈានទៅដល់ចំណុចគួរឲ្យអស់សំណើចថែមមួយកម្រិតទៀត។ វាដល់ពេលដែលសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់សម្ពាធដល់រាជរដ្ឋាភិបាលឲ្យធ្វើកំណែទម្រង់ផ្នែកច្បាប់ជាក់លាក់មួយ ដើម្បីធានាថាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ប្រទេសនេះមានការឯករាជ្យពីអំណាចប្រត្តិបត្តិ”។.
ថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា៖ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានចោទប្រកាន់តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិទាំង ៦នាក់ពីបទដឹកនាំចលនាកុបកម្ម (មាត្រា ៤៥៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ) បទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ (មាត្រា ៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ) និងបទផ្តើមគំនិតបង្កហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស (មាត្រា ២៨ និងមាត្រា ២១៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ) ទាក់ទងនឹងការចូលរួមរបស់អ្នកទាំងនោះក្នុងបាតុកម្មដែលរៀបចំឡើងដោយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យរាជធានីភ្នំពេញ។ ប្រសិនបើបទលើ្មសទាំងអស់ត្រូវបានគេរកឃើញថាមានពិរុទ្ធភាព តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតទាំង៦នាក់នឹងប្រឈមជាមួយនឹងការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ ៣០ឆ្នាំ។ បាតុករទាមទាឲ្យបើកទីលានប្រជាធិបតេយ្យសាជាថ្មី នៅពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានបិទតំបន់នោះកាលពីខែមេសា បន្ទាប់ពីមានការហាមឃាត់លើការប្រមូលផ្តុំជាសាធារណៈ។
ទាក់ទងទៅនឹងការធ្វើបាតុកម្មនេះ តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិជាច្រើននាក់ និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សនេះជាង ៣០០នាក់ បានឈានដល់ការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សានៅពេលដែលសន្តិសុខសាលាខណ្ឌបានដកបដាដែលអ្នកតវ៉ាបានដាក់នៅលើបន្លាលួស។ បន្ទាប់មកសន្តិសុខបានប្រើប្រាស់ដំបងវាយទៅលើក្រុមអ្នកតវ៉ា។ យ៉ាងតិចណាស់ប្រជាពលរដ្ឋ ៤០នាក់ត្រូវបានរងរបួសក្នុងការប៉ះទង្គិចនោះ ហើយអ្នករងរបួសភាគច្រើនជាកងសន្តិសុខសាលាខណ្ឌ។
តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ្នកស្រីមូរ សុខហួរ លោកម៉ែន ថាវរីន និងលោកកែវ ភីរម្យ ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនខណៈពេលដែលមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងហិង្សា។ ក្រោយមកទៀតនៅថ្ងៃដដែលនេះ តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកហូរ វ៉ាន់ ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនបន្ទាប់ពីលោកបានព្យាយាមចូលទៅសួរសុខទុក្ខសមាជិករបស់លោកនៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ។ នគរបាលបានចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោត លោក រៀល ខេមរិន្ទ បន្ទាប់ពីគាត់បានធ្វើដំណើរទៅខេត្តបាត់ដំបង។ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា៖ មន្រ្តីដែលបម្រើការងារនៅនាយកដ្ឋានកិច្ចការសាធារណៈគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អឿ ណារិទ្ធ ត្រូវបានគេទាញចេញពីរថយន្តរបស់អង្គការ លីកាដូ និងត្រូវបានគេចាប់ខ្លួននៅក្បែរផ្សាបឹងត្របែក។ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា៖ នគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពីរនាក់បន្ថែមទៀតគឺលោក ឡុង រី និងលោក នុត រំដួល។ នៅថ្ងៃដដែលនេះដែរ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីការកោះហៅអនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក កឹម សុខា ដើម្បីធ្វើការសាកសួរនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែកក្កដា។
អង្គការ FIDH សមាគមអាដហុក (ADHOC) និងអង្គការ លីកាដូ (LICADHO) អំពាវនាវស្នើសុំឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលដកហូតបម្រាមលើការជួបជុំជាសាធារណៈដែលមានមនុស្សលើសពី ១០នាក់ជាបន្ទាន់ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមករា។ មាត្រា២១ នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីអំពីសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ ក្នុងនាមប្រទេសកម្ពុជាជារដ្ឋភាគីត្រូវតែធានាសិទ្ធិក្នុងការជួបជុំដោយអហិង្សា។ រាល់ការរឹតត្បិតចំពោះសិទ្ធិនេះត្រូវតែមានការបញ្ញាត្តិត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ហើយត្រូវតែចូលក្នុងលក្ខខណ្ឌចាំបាច់ និងសមាមាត្រ។ [១]
នាយិកាអង្គការសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ អ្នកនាង ណាលី ពីឡូក បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ការបន្តការហាមឃាត់លើការជួបជុំជាសារធារណៈគឺជាការរំលោភបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទៅតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ ការហាមឃាត់នេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្ទាល់មាត់ពីសំណាក់ក្រសួងមហាផ្ទៃនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយក្រោយមកក៏មិនដែលបានធ្វើការបញ្ជាក់ជាលាយលក្ខណអក្សនោះដែរ។ ការដាក់បម្រាមលើការជួបជុំជាសាធារណៈនេះបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលមិនអើពើចំពោះគោលការណ៍នៃភាពចាំបាច់ និងសមាមាត្រដូចដែលមានចែងក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិនោះទេ”។
អង្គការ FIDH សមាគមអាដហុក (ADHOC) និង អង្គការ លីកាដូ (LICADHO) ក៏សូមសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាល សូមលោកមេត្តាធ្វើការស៊ើបអង្កេតឲ្យបានឆាប់រហ័ស តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌ លើករណីនៃការប៉ះទង្គិចគ្នាកាលពីថ្ងៃទី១៥ កក្កដា និងចាប់អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវទាំងអស់ក្នុងអំពើហិង្សានោះ មកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ ដោយមិនគិតពីនិន្នាការនយោបាយរបស់អ្នកទាំងនោះឡើយ។ អង្គការ ទាំងបី ក៏សូមអំពាវនាវជាថ្មីម្តងទៀត សូមឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតដូចគ្នាទៅលើគ្រប់ករណីពីមុនទាំងអស់ ដែលបានប្រើប្រាស់កងកម្លាំងហួសប្រមាណដោយអាជ្ញាធររដ្ឋដែលជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់ រួមទាំងព្រឹត្តិការណ៍នៃការបង្ក្រាបថ្ងៃទី៣ ខែមករា ទៅលើបាតុករដែលជាកម្មកររោងចក្រ ដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សយ៉ាងតិចណាស់ ៤នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ ហើយ ២៥នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស។
លោក ធន សារាយ ប្រធានសមាគម អាដហុក បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែពង្រឹងភ្នាក់ងារអនុវត្តច្បាប់ និងបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់កងសន្តិសុខក្រៅផ្លូវការ និងការជួលក្រុមមនុស្សមិនស្គាល់មុខដើម្បីបង្រ្កាបលើការតវ៉ាអហិង្សា។ លោកបានជំរុញទៀតថា៖ “ច្រើនឆ្នាំកន្លងមក ការត្រួតពិនិត្យរាល់ការជួបជុំដោយអហិង្សាបានបង្ហាញគំរូយ៉ាងច្បាស់ថា អាជ្ញាធរបានប្រើប្រាស់កងកម្លាំងហួសប្រមាណ និងខុសច្បាប់។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចបញ្ចប់និទណ្ឌភាពលើការរំលោភបំពានធ្ងន់ធ្ងរទាំងអស់នោះ ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែដាក់សម្ពាធដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន ដើម្បីទាមទារឲ្យជនល្មើសទទួលខុសត្រូវរាល់សកម្មភាពទាំងអស់នេះ។
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមទាក់ទង៖
▪ អង្គការ FIDH: លោក Andrea Giorgetta (ភាសាអង់គ្លេស), ទូរស័ព្ទលេខ៖ +៦៦ ៨៨៦១១៧៧២២ (ទីក្រុងបាងកក)
▪ អង្គការ FIDH: លោក Arthur Manet (ភាសាបារាំង អង់គ្លេស និង អេស្ប៉ាញ) ទូរស័ព្ទលេខ៖ +៣៣ ៦ ៧២ ២៨ ៤២ ៩៤ (ក្រុងបារីស)
