សង្គមស៊ីវិលថ្កោលទោសចំពោះការផ្ដន្ទាទោសលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស លោក នី ចរិយា
ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦; ក្រុមសង្គមស៊ីវិល
នាថ្ងៃនេះ យើងខ្ញុំជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមានរាយនាមដូចខាងក្រោម សូមថ្កោលទោសចំពោះការផ្តន្ទាទោសដែលមិនសមហេតុផលរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញទៅលើ លោក នី ចរិយា អតីតប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងឃ្លាំមើលរបស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (អាដហុក) និងជាអគ្គលេខាធិការរងនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (“គ.ជ.ប”)។ បន្ទាប់ពីសវនាការរយៈពេលប្រមាណ ៤ ម៉ោងកន្លះ លោក ឃី ឆៃ ចៅក្រមជំនុំជម្រះបានចូលទៅក្នុងបន្ទប់ពិភាក្សាប្រហែល ១៥ នាទី មុននឹងសម្រេចផ្តន្ទាទោស លោក នី ចរិយា ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈតាមមាត្រា ៣០៥ បទប្តឹងបរិហារបង្កាច់កេរ្តិ៍តាមមាត្រា ៣១១ និងបទផ្សព្វផ្សាយនូវការអត្ថាធិប្បាយដើម្បីធ្វើសម្ពាធលើយុត្តាធិការតាមមាត្រា ៥២២ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ លោក នី ចរិយា ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេលប្រាំមួយខែ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួនប្រាំមួយលានរៀល (ប្រមាណ ១.៥០០ដុល្លារអាមេរិក)។
ការផ្ដន្តាទោសនៅថ្ងៃនេះធ្វើឡើងក្នុងបរិបទដែលមានការបង្ក្រាបខ្លាំងឡើងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា (“រដ្ឋាភិបាល”) ទៅលើសំឡេងឯករាជ្យនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ និងជាការបង្ហាញនូវបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរមួយចំពោះការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌ និងតុលាការជាឧបករណ៍ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីរឹតត្បិតទៅលើលំហលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅមុនការបោះឆ្នោតដែលនឹងមកដល់ខាងមុខ។ នេះក៏បង្ហាញពីការរំខានចំពោះសកម្មភាពស្របច្បាប់របស់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សតាមរយៈការដាក់ទោសទណ្ឌផងដែរ។ នៅរយៈពេលជិតមួយខែទៀតនឹងដល់ខួបលើកទី២៥ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រព័ន្ធលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ប៉ុន្តែដំណើរការរបស់តុលាការដែលមិនយុត្តិធម៌បែបនេះ ធ្វើឱ្យមានមន្ទិលសង្ស័យជាខ្លាំងថាតើការបោះឆ្នោតដែលនឹងមកដល់នាពេលខាងមុខនេះ អាចចាត់ទុកថាជាការប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី យុត្តិធម៌ ឬគួរឱ្យទុកចិត្តបានដែរឬយ៉ាងណា។
ការប្រើប្រាស់បទបរិហាកេរ្តិ៍ និងបទប្បញ្ញត្តិផ្សេងៗនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកាន់តែច្រើនឡើងរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីផ្តន្ទាទោសព្រហ្មទណ្ឌលើអ្នកនិយាយរិះគន់ទៅលើអាជ្ញាធរ មិនស្របទៅនឹងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិទេ និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៃការបញ្ចេញមតិ។
ពាក្យបណ្តឹងដំបូងប្រឆាំងនឹង លោក នី ចរិយា ត្រូវបានប្ដឹងដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ លោក គី ឫទ្ធី និងព្រះរាជអាជ្ញារង លោក សុក កែវបណ្ឌិត ដែលអ្នកទាំងពីរបម្រើការនៅសាលាដំបូងខេត្តសៀមរាប។ អ្នកទាំងពីរបានចោទប្រកាន់ លោក នី ចរិយា ទាក់ទងទៅនឹងការរិះគន់របស់លោក កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥ អំឡុងពេលសន្និសីទសារព័ត៌មានចំនួនពីរ ដែលរៀបចំដោយសមាគមអាដហុក ដើម្បីស្នើឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតពីភាពមិនប្រក្រតីនៃនីតិវិធីក្នុងការដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីរបស់អ្នកទាំងពីរ និងទាមទារឱ្យមានការដោះលែងជនរងគ្រោះនៃការរំលោភបំពានសិទ្ធិដីធ្លីចំនួនពីរនាក់ ដែលសមាគមអាដហុកបានផ្តល់មេធាវីការពារផងដែរ។ ការអធិប្បាយរបស់ លោក នី ចរិយា ពិតជាស្ថិតនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃការការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដែលទាមទារឱ្យមានការអធ្យាស្រ័យខ្ពស់ចំពោះសុន្ទរកថាបែបនយោបាយ បើទោះជាការលើកឡើងបែបនេះប៉ះពាល់ដល់មន្ត្រី ឬស្ថាប័នសាធារណៈក្តី។ ការប្រើប្រាស់បទបរិហាកេរ្តិ៍ និងបទប្បញ្ញត្តិផ្សេងៗនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកាន់តែច្រើនឡើងរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីផ្តន្ទាទោសព្រហ្មទណ្ឌលើអ្នកនិយាយរិះគន់ទៅលើអាជ្ញាធរ មិនស្របទៅនឹងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិទេ និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៃការបញ្ចេញមតិ។ ភាគីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីមិនមានវត្តមានក្នុងពេលជំនុំជម្រះទេ ដែលប្រការនេះធ្វើឱ្យ លោក នី ចរិយា គ្មានឱកាសតទល់គ្នាផ្ទាល់ជាមួយនឹងអ្នកចោទប្រកាន់រូបលោក។ នៅមុនពេលជំនុំជម្រះនៅថ្ងៃនេះ តុលាការក៏បានបដិសេធសំណើសុំប្តូរចៅក្រមជំនុំជម្រះ ដោយផ្អែកលើអាកប្បកិរិយាមិនសមរម្យរបស់ចៅក្រមចំពោះ លោក នី ចរិយា ក្នុងពេលសវនាការលើកដំបូងនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។
សិទ្ធិក្នុងការត្រៀមរៀបចំ និងការការពារក្តីរបស់ លោក នី ចរិយា ក៏ត្រូវបានបំពានផងដែរដោយហេតុថា ចាប់តាំងពីខែឧសភាឆ្នាំនេះមក គាត់ត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទសមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សី (តាមមាត្រា២៩ និង៥៤៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា) នៅក្នុងសំណុំរឿងមួយផ្សេងទៀត ដែលគេជឿជាក់ថាធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលនយោបាយ ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើបុគ្គលណាដែលបំពេញការងារការពារសិទ្ធិមនុស្សស្របច្បាប់។ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់សមាគមអាដហុកចំនួនបួនរូបរួមមាន លោក នី សុខា លោក ណៃ វ៉ង់ដា លោក យី សុខសាន្ត និង អ្នកស្រី លឹម មុនី ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទសូកប៉ាន់សាក្សី ហើយកំពុងស្ថិតក្នុងការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តល់ជំនួយផ្លូវច្បាប់ និងសម្ភារៈដល់ស្ត្រីម្នាក់ដែលត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ថាមានទំនាក់ទំនងស្នេហាលួចលាក់ជាមួយនឹងអនុប្រធានគណបក្សជំទាស់ លោក កឹម សុខា។ គិតត្រឹមថ្ងៃនេះ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំងបួននាក់ និងលោក នី ចរិយា ត្រូវបានជាប់ឃុំអស់រយៈពេល ១៤៧ ថ្ងៃហើយ។ យុទ្ធនាការរួមគ្នារបស់សង្គមស៊ីវិល #ដោះលែងអ្នកទាំងប្រាំ ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីទាញចំណាប់អារម្មណ៍ជុំវិញការបន្តឃុំខ្លួនអ្នកទាំងប្រាំ និងអំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែង។
ជាថ្មីម្ដងទៀត សង្គមស៊ីវិលសូមថ្កោលទោសការផ្តន្ទាទោសលើ លោក នី ចរិយា និងជំរុញឱ្យសាលាឧទ្ធរណ៍កែប្រែឱ្យបានត្រឹមត្រូវនូវសេចក្តីសម្រេចរបស់សាលាដំបូងដែលមានកំហុសឆ្គង និងអយុត្តិធម៌។ ដោយអនុលោមតាមកាតព្វកិច្ចផ្លូវច្បាប់របស់តុលាការស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់តុលាការកម្ពុជាឲ្យបំពេញតួនាទីប្រកបដោយឯករាជ្យភាពពិតប្រាកដ និងអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការប្រើប្រាស់ស្ថាប័នរដ្ឋនានាដើម្បីវាយប្រហារលើសង្គមស៊ីវិល និងសំឡេងឯករាជ្យផ្សេងៗទៀត។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះគាំទ្រដោយសង្គមស៊ីវិលដូចខាងក្រោម៖
1. ក្រុមការងារដើម្បីដោះស្រាយទំនាស់ (ACT)
2. សហគមន៍បឹងកក់
3. សម្ព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា (CATU)
4. អនាគតយុវជនកម្ពុជាអាស៊ាន
5. មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR)
6. សហព័ន្ធសហជីពកម្មករចំណីអាហារ និងសេវាកម្មកម្ពុជា (CFSWF)
7. អង្គការសម្ព័ន្ធភាពការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRAC)
8. សមាគមអាដហុក ការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC)
9. សមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ (CITA)
10. សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO)
11. បណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN)
12. មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (CENTAL)
13. សម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC)
14. គណៈកម្មាធិការ ដើម្បីការបោះឆ្នោត ដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា (COMFREL)
15. បណ្តាញកសាងសន្តិភាពសហគមន៍ (CPN)
16. អង្គការប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ឋិមនុស្សក្នុងប្រតិបត្តិការ (DHRAC)
17. អង្គការសមធម៌កម្ពុជា (EC)
18. អង្គការយេនឌ័រ និងអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីកម្ពុជា (GADC)
19. ក្រុមការងារពិសេសសិទ្ធិលំនៅឋាន (HRTF)
20. សមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA)
21. យុវជនជនជាតិដើមភាគតិច ឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ
22. សមាគមឥន្ទ្រទេវី (IDA)
23. សមាគមន៍យុវជនខ្មែរ (KYA)
24. សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចឃុំប្រមេរ ខេត្តព្រះវិហារ
25. សហគមន៍ដីធ្លី ភូមិ១ សង្កាត់៣ ខេត្តព្រះសីហនុ
26. សហគមន៍ទំនាស់ដីធ្លីភូមិគ្រួស ខេត្តបាត់ដំបង
27. ជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា (LAC)
28. អង្គការលីកាដូ កាណាដា
29. សហគមន៍ដីធ្លីឡពាង ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង
30. អង្គការមាតាធម្មជាតិ (MN)
31. មជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព (PDP-Center)
32. អង្គការពន្លកខ្មែរ (PK)
33. សហគមន៍ផ្លូវភ្លើង ទួលសង្កែ A
34. សហគមន៍ SOS ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ
35. អង្គការស្ត្រីខ្មែរ (SKO)
PDF៖ ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាអង់គ្លេស - ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាខ្មែរ
MP3៖ ស្តាប់សំឡេងជាភាសាខ្មែរ
