លិខិតចំហ៖ សូមអំពាវនាវដល់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សសូមឲ្យអនុម័តដំណោះស្រាយមួយទៅលើបញ្ហាស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងមានភាពតានតឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា

ចេញផ្សាយ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦

	មើលឯកសារនេះជាភាសាខ្មែរ (PDF, 278.9 KBs)
	មើលឯកសារនេះជាភាសាអង់គ្លេស (PDF, 386.91 KBs)

គោរពជូន៖ តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍នៃសមាជិក និងអ្នកឃាំ្លមើលរដ្ឋភាគីនៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ

សូមអំពាវនាវឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអនុម័តដំណោះស្រាយមួយទៅលើបញ្ហាស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងមានភាពតានតឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា

យើងខ្ញុំ ជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ មានរាយនាមដូចខាងក្រោម សូមស្នើគណៈប្រតិភូនៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សដើម្បីចូលរួមគាំទ្រអនុម័តដំណោះស្រាយមួយ ស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងមានភាពតានតឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ខណៈដែលសម័យប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សលើកទី៣៣នឹងត្រូវប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី១៣ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦។

ដំណោះស្រាយនេះ គួរតែថ្កោលទោសទៅលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងបញ្ឈប់និទណ្ឌភាពចំពោះជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែលកំពុងកើតមានជាបន្តបន្ទាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ការអនុម័តនេះ គួរតែរិះរកដំណោះស្រាយលើកង្វល់នានាដែលបានលើកឡើងដោយប្រទេសជាច្រើនកាលពីសម័យប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សលើកទី៣២ និងជំរុញឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកែតម្រូវសកម្មភាពជាបន្ទាន់ដើម្បីរក្សារសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដែលបានបង្កើតឡើងរយៈពេល២៥ឆ្នាំមកហើយ និងដើម្បីធានាការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ និងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ នាពេលខាងមុខនេះ។ ដំណោះស្រាយគួរតែស្នើទៅអ្នកស្រី Rhona Smith អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដើម្បីវាយតម្លៃពីការអនុវត្តអនុសាសន៍ដែលបានដាក់ជូនទៅរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោយស្ថាប័ន និងយន្តការអង្គការសហប្រជាជាតិជាច្រើន រួមបញ្ចូលទាំងអនុសាសន៍របស់អ្នកស្រី និងអតីតអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិកន្លងមក។ ការវាយតម្លៃនោះគឺដើម្បីកំណត់គោលការណ៍សម្រាប់ដំណើរការ និងតំបន់អាទិភាព ដើម្បីធ្វើការកែប្រែក្នុងការបញ្ចប់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធដែលបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់។

អាណត្តិរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៅកម្ពុជាត្រូវបានបន្តរយៈពេលចំនួនពីរឆ្នាំទៀតក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣០នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនេះ។ នេះជាការអនុវត្តតែមួយគត់នៃដំណោះស្រាយជាក់លាក់ប្រចាំឆមាសរបស់ប្រទេស ដែលនឹងផ្ដល់សារសំខាន់នៃការបន្តឃ្លាំមើល និងការរាយការណ៍ជាសាធារណៈពីស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេស និងជួយបង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងារនៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស។ ទោះបីជាយ៉ាងណា ការងារនេះនៅតែត្រូវការក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងការប្រើប្រាស់ទំនួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួនដើម្បីចាត់វិធានការទៅលើស្ថានភាពដ៏តានតឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

ការវិវត្តន៍ចុងក្រោយ

ចាប់តាំងពីយើងខ្ញុំ បានបង្ហាញក្ដីកង្វល់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅនៅក្នុងលិខិតមួយស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលបានផ្ញើទៅគណៈប្រតិភូរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស និងគណៈប្រតិភូផ្សេងទៀត មុនពេលសម័យប្រជុំលើកទី៣០នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស ការភ័យខ្លាចរបស់យើងខ្ញុំគឺថា ប្រទេសកម្ពុជាបានជួបហានិភ័យ “ការធ្លាក់ចូលកាន់តែជ្រៅនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដែលក្លាយទៅជាទម្លាប់ រួមបញ្ចូលទាំងហិង្សានយោបាយ” ហើយអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក៏បានបង្ហាញការភ័យខ្លាចថាប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតូ្រវបានស្ថិតនៅក្នុង “ចំណុចគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង”។

តាមពិតទៅ ចាប់តាំងពីការអនុម័តដំណោះស្រាយក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សកាលពីថ្ងៃទី០២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងតែឈានទៅរកការរឹតត្បឹតសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ការជួបជុំនិងប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធី ការកម្រិតលទ្ធភាពគណបក្សប្រឆាំងក្នុងការចូលរួមយុទ្ធនាការ និងបង្កើតគោលនយោបាយ និងការរារាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមិនឲ្យប្រតិបត្តិការដោយសេរី និងឯករាជ្យ។ បទបញ្ញត្តិដែលមានការរឹតត្បឹតហួសហេតុទៅលើសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានត្រូវបានចូលជាធរមាន រាប់បញ្ចូលទាំងច្បាប់ស្ដីពីសមាគមនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលការិយាល័យឧត្តមស្នងការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បានពិពណ៌នាពីចំនុចអវិជ្ជមានថា “ច្បាប់នេះមិនស្របទៅនឹងវិធាននិងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ” និង “មានការគំរាមកំហែងទៅលើសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការដោយសេរី និងឯករាជ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា” ជាមួយនឹងការព្រួយបារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងតែរៀបចំប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះដើម្បីជាហេតុផលក្នុងការលុបបញ្ជីការអង្គការសមាគមណាដែលបំពានទៅលើអត្ថន័យនៃពាក្យថា “អព្យាក្រឹត្យភាពនយោបាយ”។ ច្បាប់ស្ដីពីសហជីពក៏ត្រូវបានអនុម័ត ដែលបង្កើតឲ្យមានការរឹតត្បឹតផ្សេងទៀតទៅលើសិទ្ធិក្នុងជួបជុំដោយសេរី ដែលធ្វើឲ្យសិទ្ធិការងារត្រូវបានធ្លាក់ចុះបន្តទៅទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កងកម្លាំងសន្តិសុខនៅតែបន្តបង្រ្កាបទៅលើការតវ៉ាដោយសន្ដិវិធី ហើយប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ គឺមានការកើនឡើងទ្វេដង នៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវតុលាការជាបន្តបន្ទាប់ ទៅលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនសហគមន៍ សកម្មជនសហជីព សមាជិកនិងអ្នកគាំទ្រគណបក្សជំទាស់។

បញ្ឈប់ការរំលោភបំពានលើសង្គមស៊ីវិល អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស តំណាងរាស្រ្ត និង មន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយសូមចាត់វិធានការឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីការពារសង្គមស៊ីវិល និងគោរពសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា

កាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិចំនួនបួនរូបបានរួមគ្នាអំពាវនាវឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា “បញ្ឈប់ការរំលោភបំពានលើសង្គមស៊ីវិល អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស តំណាងរាស្រ្ត និងមន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយសូមចាត់វិធានការឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីការពារសង្គមស៊ីវិល និងគោរពសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា”។ អ្នករាយការណ៍ពិសេសទាំងបួនរូបនោះ ក៏បានលើកឡើងពីសំណុំរឿងនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC) ដែលជាសមាគមមួយមានវ័យចំណាស់ជាងគេ ធំជាងគេ និងជាអង្គការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាងគេ ខណៈដែលមានមន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួនចំនួនបួនរូបត្រូវបានចាប់ខ្លួនរួមជាមួយអតីតមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់មួយរូប ដែលបច្ចុប្បន្នជាអគ្គលេខាធិការរងនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គជប)។ អ្នកទាំងប្រាំរូបនោះត្រូវបានស៊ើបអង្កេតតាមផ្លូវតុលាការ និងត្រូវឃុំខ្លួនដោយមិនត្រឹមត្រូវទៅលើបទចោទ “សូកប៉ាន់សាក្សី” ដែលប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនយល់ថាជារឿងនយោយបាយ ដោយសារអ្នកទាំងនោះគ្រាន់តែផ្ដល់ការប្រឹក្សាផ្លូវច្បាប់ និងផ្ដល់ជំនួយស្របច្បាប់លើថ្លៃអាហារហូបចុក និងការធ្វើដំណើរ ទៅស្រ្តីម្នាក់ដែលអះអាងថា ធ្លាប់មានទំនាក់ទំនងស្នេហា ជាមួយលោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ការបន្តឃុំខ្លួនអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំងប្រាំរូប ក៏ដូចជាការគំរាមកំហែង និងការបំភិតបំភ័យទៅលើអ្នកដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់មិនសំចៃមាត់ រួមបញ្ចូលទាំងការគំរាមកំហែងអ្នកធ្វើយុទ្ធនាការនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមគឺ ជាការគាបសង្កត់កាន់តែខ្លាំងទៅលើសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងជាសារគំរាមអ្នកដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់រាជរដ្ឋាភិបាល។

កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យដ៏មានប្រជាប្រិយភាព និងជាអ្នកទាមទារយុតិ្តធម៌ក្នុងសង្គម ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ទាំងកណ្ដាលថ្ងៃចេស នៅក្នុងហាងលក់ទំនិញនៃបរិវេណស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈមួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ បន្ទាប់ពីការបាញ់ប្រហារនោះ អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិចំនួនប្រាំរូបបានរួមគ្នាលើកឡើងថា៖ “ស្ថានភាពឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានធ្វើឲ្យមានមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើនដោយសារលោកជាអ្នករិះគន់រាជរដ្ឋាភិបាល ហើយលោកតែងតែបញ្ចេញទស្សនៈនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមអំពីអភិបាលកិច្ច និងការព្រួយបារម្មណ៍ពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស”។ អ្នកទាំងនោះបានលើកឡើងថា ការបាញ់ប្រហារលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ជា “ឧទាហរណ៍បញ្ជាក់ពីស្ថានភាពអាក្រក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលសកម្មជននយោបាយ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សកំពុងតែប្រឈមនឹងការរឹតត្បឹតសិទ្ធិសេរីភាព...” ហើយថាឃាតកម្មនេះគឺ “អាចជាការគំរាមកំហែងមួយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា”។ អ្នកទាំងនោះបានបន្តថា៖ “ការស៊ើបអង្កេតដោយឯករាជ្យ និងម៉ត់ចត់ត្រូវតែធ្វើឡើងឲ្យុបានឆាប់រហ័សដោយស្ថាប័នឯករាជ្យ ដែលមិនជាប់ទាក់ទងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល” អ្នកទាំងនោះក៏បានអំពាវនាវអោយមានការស៊ើបអង្កេតដែលមិនទាន់បានធ្វើឡើងផងដែរ។

ការវិវត្តន៍ទាំងនេះបានធ្វើឲ្យបរិបទនយោបាយកាន់តែមានភាពតានតឹង ខណៈដែលមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់ លោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ប្រធាន និងអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានដាក់ជាគោលដៅក្នុងការបង្រ្កាប ជាមួយនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌជាច្រើនដែលរារាំងអ្នកទាំងពីរមិនឲ្យចូលរួមជិវិតនយោបាយជាសាធារណៈនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លើសពីនេះទៅទៀត អ្នកទោសនយោបាយចំនួន២៦រូប រាប់បញ្ចូលទាំងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួន គឺកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនទៀតបានធ្វើការគំរាមកំហែងអ្នកនយោបាយគណបក្សជំទាស់ អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គមស៊ីវិល តាមរយៈបណ្ដឹងជាច្រើន រាប់បញ្ចូលទាំង “បទបរិហារកេរ្តិ៍”។ ខណៈពេល មានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសង្គមស៊ីវិល និងសំឡេងអ្នករិះគន់ឯករាជ្យ និង ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយទាំងនេះ បានគំរាមកំហែងការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុតិ្តធម៌ ឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ នាពេលខាងមុខនេះ។

សារសំខាន់ៗសម្រាប់ស្នើឲ្យមានការឆ្លើយតបពីក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស

ស្ថិតក្នុងការប្រឈមនឹងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សកាន់តានតឹងយ៉ាងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាគោលនយោបាយរាជរដ្ឋាភិបាល និងការអនុវត្តដែលផ្ទុយទៅនឹងស្មារតីនៃសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងផ្ទុយទៅនឹងស្មារតីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សគួរតែអនុម័តដំណោះស្រាយដូចតទៅ៖

- សូមថ្កោលទោស ចំពោះការគំរាមកំហែង និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងសំឡេងអ្នករិះគន់ ការរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ជួបជុំនិងប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធី កង្វះឯករាជ្យភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ ការរំលោភសិទ្ធិដីធ្លីនិងលំនៅដ្ឋាន ការរំលោភសិទ្ធិស្រ្តីនិងសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច ការធ្វើឲ្យបាត់បង់នូវគោលការណ៍និងស្ថាប័នលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាមូលដ្ឋាន និងការបន្តឲ្យកើតមាននិទណ្ឌភាពចំពោះជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
- សូមជំរុញ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ឈប់ការរំលោភបំពានដ៏ធ្ងន់ធ្ងរទាំងនេះ ដើម្បីគោរពតាមកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន ហើយអនុវត្តកំណែទម្រង់ច្បាប់ និងស្ថាប័នមួយចំនួនដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានលើកឡើងពីសារសំខាន់។
- សូមជំរុញ ឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាដោះលែងសកម្មជនទាំងអស់ជាបន្ទាន់ រួមមាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកគាំទ្រនិងសមាជិកគណបក្សជំទាស់ដែលត្រូវបានជាប់ពន្ធនាគារដោយមិនត្រឹមត្រូវ ដោយគ្រាន់តែអ្នកទាំងនោះប្រើប្រាស់សិទ្ធិនិងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន និងសូមជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាទម្លាក់ចោលនូវបទចោទទាំងឡាយដែលបានចោទប្រកាន់ទៅលើអ្នកទាំងនោះ។
- សូមអំពាវនាវ ឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាធ្វើការស៊ើបអង្កេតជាបន្ទាន់ ដោយឯករាជ្យ មានតម្លាភាព ប្រសិទ្ធភាព មិនលំអៀង និងដោយម៉ត់ចត់ ក្នុងករណីអំពើហិង្សានានា រាប់បញ្ចូលទាំង ករណីអង្គរក្សបីនាក់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដែលបានវាយប្រហារទៅលើតំណាងរាស្រ្តពីររូបមកពីគណបក្សជំទាស់ កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥ និងឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ហើយត្រូវយកជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសទាំងនោះ រួមទាំងអ្នកផ្ដើមគំនិត ឬអ្នកនៅពីក្រោយអំពើហិង្សាទាំងនោះ ដើម្បីយកទៅកាត់ទោសក្នុងសវនាការត្រឹមត្រូវមួយ។
- សូមអំពាវនាវ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលុបចោលច្បាប់ទាំងឡាយណាដែលផ្ទុយពីបទដ្ឋានច្បាប់អន្តរជាតិទាក់ទងនឹងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ការជួបជុំនិងប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធី ឬធ្វើវិសោធនកម្មលើច្បាប់ទាំងនោះដើម្បីឲ្យស្របជាមួយស្ដង់ដាអន្តរជាតិ រួមបញ្ចូលទាំង ច្បាប់ស្ដីពីសមាគមនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ច្បាប់ស្ដីពីសហជីព និងច្បាប់ស្ដីពីទូរគមនាគមន៍ ហើយបញ្ឈប់ការអនុម័តបទបញ្ញត្តិទាំងឡាយណាដែលមិនស្របទៅនឹងគោលការណ៍អន្តរជាតិ។
- សូមអំពាវនាវ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បីគឺ “ច្បាប់ស្ដីពីកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ” (ច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំតុលាការ ច្បាប់ស្ដីពីលក្ខន្តិកៈនៃអង្គចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា និងច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម) ដែលមានការជ្រៀតជ្រែកទៅលើឯករាជ្យភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ ហើយផ្ទុយពីគោលការណ៍អន្តរជាតិនិងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
- សូមអំពាវនាវ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្កើតផែនការណ៍សកម្មភាពជាក់លាក់សម្រាប់ការអនុវត្តអនុសាសន៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសនិងអតីតអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាយន្តការអង្គការសហប្រជាជាតិ រួមបញ្ចូលទាំងសន្ធិសញ្ញានៃការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ផ្អែកលើនីតិវិធីពិសេសនៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស ការពិនិត្យឡើងវិញជាសកល ការិយាល័យឧត្តមស្នងការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។
- សូមជំរុញ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធានាតម្លាភាព និងទំនុកចិត្តនៃដំណើរការបោះឆ្នោត និងបង្កើតលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ក្រោមជាតិនិងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនាពេលខាងមុខនេះ ដើម្បីឲ្យការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី យុត្តិធម៌ ត្រឹមត្រូវ ទំនុកចិត្ត សន្តិភាព និងតម្លាភាព ដោយស្របទៅនឹងការប្ដេជ្ញាជាអន្តរជាតិរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ សំណើនេះផងដែរក៏សូមជំរុញឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បើកទូលាយការចូលរួមផ្នែកនយោបាយ និងធានាការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន រួមបញ្ចូលទាំងសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេត សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការជួបជុំនិងប្រមូលផ្ដុំដោយសន្ដិវិធី។
- សូមអំពាវនាវ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្ស ដែលមានភាពឯករាជ្យ ស្របតាមគោលការណ៍នៃស្ថាប័នជាតិសម្រាប់ការលើកស្ទួយ និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (“គោលការណ៍សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស”)។
- សូមអំពាវនាវ ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសហការឲ្យបានពេញលេញជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាស្ថាប័ន និងយន្តការសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀតនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ អំពីស្ថានភាព សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
- សូមសើ្ន ទៅអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាដើម្បីវាយតម្លៃពីការអនុវត្តអនុសាសន៍ ដែលបានដាក់ជូនទៅរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោយស្ថាប័ននិងយន្តការអង្គការសហប្រជាជាតិផ្សេងទៀត រួមបញ្ចូលទាំងអនុសាសន៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសបច្ចុប្បន្ននិងអតីតអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីកំណត់ពីគោលការណ៍រីកចម្រើន និងតំបន់អាទិភាពសម្រាប់ការកែប្រែសមស្របមួយក្នុងការបញ្ចប់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាលក្ខណប្រព័ន្ធ ដែលបានកើតឡើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកន្លងមក។
- សូមផ្ដល់ឱកាសឲ្យ អ្នកទទួលខុសត្រូវលើនីតិវិធីពិសេស ដើម្បីចូលរួមឲ្យបានពេញលេញ និងសម្របសម្រួលជាមួយនឹងអ្នករាយការណ៍ពិសេសអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា និង
- សូមរក្សារ ភាពសកម្មក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា

យើងខ្ញុំ សូមអំពាវនាវឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្ហាញការគាំទ្រក្នុងការបន្តអាណត្តិការិយាល័យឧត្តមស្នងការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជាដោយការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយល់យោគឲ្យបានឆាប់រហ័សរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងការិយាល័យឧត្តមស្នងការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និងដើម្បីគូសបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់នៃការបន្តអនុស្សរណៈរវាងការងាររបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ថាប័ននិងយន្តការអង្គការសហប្រជាជាតិដទៃទៀត និងការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំប្រទេស។

* * *

ក្រោយពីការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសរយៈពេល២៥ឆ្នាំ ដំណោះស្រាយនេះគួរតែត្រូវលើកយកមកបញ្ជាក់ជាថ្មីទៀតនៅក្នុងទំនួលខុសត្រូវជាប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីគាំទ្រប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ។ ដោយសារតែសម័យប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សលើកទី៣៣នេះជាពេលវេលាចុងក្រោយក្នុងការពិនិត្យលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មុនការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់មកដល់ (ថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧) ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សគួរតែមានឆន្ទៈច្បាស់លាស់ក្នុងការបន្តឃ្លាំមើលឲ្យបានដិតដល់ និងដោះស្រាយស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយអនុម័តដំណោះស្រាយមួយដែលលើកឡើងពីការព្រួយបារម្មណ៍ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ និងសូមជំរុញឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើការកែប្រែសកម្មភាពរំលោភបំពានទាំងនេះជាបន្ទាន់។

យើងខ្ញុំ សូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហាទាំងនេះ និងរីករាយក្នុងការផ្ដល់ព័ត៌មានបន្ថែមពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាទាំងនេះទៅតាមតម្រូវការ។

សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿននិងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO)
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR)
សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC)
International Federation for Human Rights (FIDH)
Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA)
CIVICUS: World Alliance for Citizen Participation
Civil Rights Defenders
International Commission of Jurists
International Service for Human Rights
Human Rights Now
Human Rights Watch
World Organization Against Torture (OMCT)

ចំណងជើង & មូលបទ
តុលាការ និងនីតិរដ្ឋ ការបោះឆ្នោត សិទិ្ធបញ្ចេញមតិ និងចូលរួម

ឯកសារ

ទំព័រសំខាន់ៗ