សិទ្ធិមនុស្សឆ្នាំ២០១៦៖ ឆ្នាំស្ថិតក្នុងការពិនិត្យឡើងវិញ
ចេញផ្សាយ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧ ទាញយករបាយការណ៍នេះ (PDF, 3.74 MBs) |
កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ អ្នកវិភាគនយោបាយដ៏មានប្រជាប្រិយភាព លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់នៅកណ្ដាលរាជធានីភ្នំពេញ។ ឃាតកម្មលើរូបលោកបានធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសមានការតក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំង ហើយពិធីបុណ្យសពរបស់លោកបានឲ្យឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋរាប់សែននាក់បានចេញមកតាមដងផ្លូវដើម្បីចូលរួមដង្ហែសពលោកពីរាជធានីភ្នំពេញឆ្ពោះទៅកាន់ភូមិកំណើតរបស់លោកនៅខេត្តតាកែវ ដែលចំនួនអ្នកចូលរួមច្រើនបែបនេះមិនធ្លាប់មាននោះទេ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក។
ឃាតកម្មដ៏រន្ធត់នេះបានកើតឡើង ចំពេលដែលមានការកើនឡើងខ្លាំងនៃភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយនៅកម្ពុជា។ ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ/សង្កាត់និងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ ត្រូវបានកំណត់ថានឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨។ ប៉ុន្តែរយៈពេលពេញមួយឆ្នាំ២០១៦នេះ មតិជាតិនិងអន្តរជាតិបានរិះគន់ថា អាជ្ញាធររដ្ឋហាក់ដូចជាបានបង្ហាញពីការប៉ុនប៉ងបំបិទសំឡេងប្រជាពលរដ្ឋនិងអ្នកនយោបាយឯករាជ្យ តាមរយៈការបង្ក្រាបដោយហិង្សា ការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវតុលាការនិងការបង្កើតច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈរឹតត្បិត មុនពេលប្រទេសកម្ពុជាឈានទៅដល់ការបោះឆ្នោត។ គិតត្រឹមខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ មានអ្នកជាប់ឃុំដោយអំពើអយុត្តិធម៌នៅក្នុងពន្ធនាគារចំនួន២៩នាក់ ដែលត្រូវបានចងក្រងជាឯកសារ។ រហូតដល់ចុងឆ្នាំ២០១៦នេះ មាន២៧នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះ កំពុងនៅជាប់ក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ។
រយៈពេលពេញមួយឆ្នាំ សង្គមស៊ីវិលបានប្រឈមនឹងច្បាប់ដែលមានការរឹតត្បឹត ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវច្បាប់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវ និងការបង្រ្កាបលើសេរីភាពជាមូលដ្ឋានផ្សេងៗ ដែលជាការប៉ុនប៉ងបង្កើតបរិយាកាសភ័យខ្លាចនិងបំបិទសំឡេងឯករាជ្យ។ ការជួបជុំដោយសន្តិវិធីត្រូវបានបំបែក ហើយពេលខ្លះត្រូវបានបំបែកដោយហិង្សាទៀតផង។ ការវាយប្រហារតាមពាក្យសម្ដីពីសំណាក់អាជ្ញាធររដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលបានធ្វើការចោទប្រកាន់ដោយមិនត្រឹមត្រូវទៅលើការប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធីនិងការបញ្ចេញមតិនានាថាជា “ការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌” គឺបានក្លាយទៅជារឿងធម្មតាទៅហើយ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ គណបក្សជំទាស់ត្រូវបានប្រឈមនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយនិងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវតុលាការជាបន្តបន្ទាប់ ពីសំណាក់អាជ្ញាធររដ្ឋ។ បន្ទាប់ពីមេដឹកនាំគណបក្យជំទាស់ត្រូវបង្ខំចិត្តឲ្យនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស ឆ្នាំ២០១៦បានបង្ហាញពីយុទ្ធនាការចោទប្រកាន់ផ្សេងៗប្រឆាំងនឹងអនុប្រធានគណបក្សជំទាស់ ដែលនាំឲ្យអនុប្រធានរូបនេះត្រូវបង្ខំចិត្តឃុំខ្លួនឯងក្នុងទីស្នាក់ការកណ្ដាលគណបក្សអស់រយៈពេល៦ខែ។ លើសពីនេះទៀត មានការចល័តទាហ៊ានជាច្រើននាក់នៅជុំវិញទីស្នាក់ការកណ្ដាលគណបក្ស និងការផ្ដន្ទាទោសលើអនុប្រធានរូបនោះ ប៉ុន្តែក្រោយមកបានទទូលការលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រក្នុងខែធ្នូ។
គិតត្រឹមចុងឆ្នាំ២០១៦នេះ (ដែលជាខួប២៥ឆ្នាំបន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិភាពទីក្រុងប៉ារីសត្រូវបានចុះហត្ថលេខា) អនាគតនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បានឈានដល់ដំណាក់កាលមួយគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា នៅមានផលវិជ្ជមានមួយចំនួនផងដែរ។ បើទោះបីជាមានភាពតក់ស្លុតនៃឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី មរណភាពរបស់លោកបានរំលឹកដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជារាប់សែននាក់ឲ្យរួមគ្នាសម្ដែងមតិជាធ្លុងមួយដើម្បីទទួលបានយុត្តិធម៌។ ស្ថិតក្នុងការប្រឈមនៃការគំរាមកំហែង ការចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារនិងការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា សង្គមស៊ីវិលកម្ពុជានៅតែបន្តសកម្មភាពតវ៉ាជាសាធារណៈដោយអហិង្សានិងអំពាវនាវឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមាន។ ខណៈដែលការបោះឆ្នោតខិតជិតចូលមកដល់ ការប្ដេជ្ញាចិត្តនិងការបន្តការតស៊ូទាំងនេះនឹងនាំឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត។
- ចំណងជើង & មូលបទ
- ការបោះឆ្នោត សិទិ្ធបញ្ចេញមតិ និងចូលរួម ឃាតកម្ម កែម ឡី