រឿងរ៉ាវរបស់ស្រ្តី និងក្មេងស្រី នៅក្នុងពន្ធនាគារ
ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១
នាថ្ងៃទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិនេះ សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (អង្គការលីកាដូ) សូមស្នើសុំឱ្យមានការកែលម្អឱ្យបានឆាប់រហ័ស ទៅលើលក្ខខណ្ឌដែលប្រឈមដោយស្ត្រី និងក្មេងស្រី ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារ ដែលមានស្ថានភាពលំបាក និងចង្អៀតណែនខ្លាំង ។
កាលពីខែមុន ស្រ្តីចំនួន៩នាក់ បានចែករំលែករឿងរ៉ាវរបស់ពួកគាត់ជាមួយអង្គការលីកាដូអំពីជីវិតនៅក្នុងមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ (ម២) ដែលជាពន្ធនាគារតែមួយគត់នៅកម្ពុជា បង្កើតឡើងសម្រាប់ស្រ្តី និងអនីតិជន ។ ក្នុងនោះ មានស្រ្តី៥នាក់ រួមមាន សុខា បុប្ផា សុភារី ស្រីល័ក្ខ និងច័ន្ទមុនី ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ ឬត្រូវបានដោះលែងកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ។ ឈ្មោះរបស់ពួកគាត់ទាំង៥នាក់ ត្រូវបានប្ដូរ ដើម្បីបិទបាំងអត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគាត់ ។ រីឯអ្នកផ្សេងទៀតគឺជាសមាជិកគ្រួសារនៃស្រ្តីជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារដូចជា អ្នកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ (សូ មេត្តា) កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ។
ស្រ្តីទាំងអស់នេះ បានកំពុងប្រឈមនឹងស្ថានភាពលំបាកនៅក្នុងពន្ធនាគារ ។ ការរំលោភបំពានសិទ្ធិនៅក្នុងពន្ធនាគារមិនគួរត្រូវបានមើលរំលងទេ ហើយនេះជាទំនួលខុសត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនេះឱ្យបានឆាប់ ដោយការអនុវត្តដ៏ល្អផ្អែកតាមបទប្បញ្ញតិ្តនិងច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ ។
មាតិកា
▪ សកម្មជនជាស្ត្រីត្រូវបានបំបិទសំឡេង
▪ ស្ថានភាពដ៏លំបាកនៅក្នុងពន្ធនាគារ
▪ ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ និងការសន្មតថាគ្មានទោស
▪ ម្ដាយ និងក្មេងៗនៅក្នុងពន្ធនាគារ
▪ ប្រព័ន្ធមួយនៅក្នុងវិបត្តិ៖ ជំងឺកូវីដ១៩ និងគ្រោះធម្មជាតិ
សកម្មជនជាស្ត្រីត្រូវបានបំបិទសំឡេង
Five environmental activists from Mother Nature were convicted for incitement on Wednesday for planning a peaceful protest.
ក្នុងចំណោមការចាប់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោយពីមានការឃុំខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន ប្រធានសហជីព ក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សជាស្ត្រីជាច្រើននាក់ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ដើម្បីព្យាយាមបំបិទសំឡេងសកម្មនិយមបែបអហិង្សារបស់ពួកគាត់ ។ ក្នុងចំណោមពួកគាត់រួមមាន កញ្ញា ស កន្និកា អ្នកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី និងកញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ ដែលម្នាក់ៗត្រូវបានចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីបានអំពាវនាវដោយសន្ដិវិធីឱ្យមានការដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន ។ អំឡុងពេលចាប់ខ្លួន អ្នកស្រី ដារ៉ាវី ត្រូវបានចាប់បោចសក់អូសចូលទៅក្នុងឡាន ជាហេតុផលដែលអ្នកស្រី កោរសក់នាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីបង្ហាញពីភាពអយុត្តិធម៌នៃការបន្តឃុំខ្លួនអ្នកស្រី ។
កាលពីដើមខែកញ្ញា សកម្មជនបរិស្ថានជាស្ត្រី កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ព្រមទាំងលោក ថុន រដ្ឋា ក៏ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ដោយសារគម្រោងដើរហែក្បួនម្នាក់ឯងដោយកញ្ញា ឡុង គន្ធា ពាក់ព័ន្ធនឹងការព្រួយបារម្ភរបស់នាងអំពីការលក់បឹងតាមោកនៅភាគខាងជើងនៃរាជធានីភ្នំពេញ ។ ស្រ្តីនីមួយៗត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ និងប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់២ឆ្នាំ ប្រសិនបើត្រូវបានរកឃើញថាមានទោស ។ ស្រ្តីទាំងនេះ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ ដោយតស៊ូនឹងស្ថានភាពដ៏លំបាកជាមួយស្ត្រី និងក្មេងស្រីរាប់ពាន់នាក់ផ្សេងទៀត ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំឱ្យអាជ្ញាធរដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំទាំងឡាយណា ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយគ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ ក្នុងនោះមានអ្នកដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយមិនត្រឹមត្រូវដោយសារសកម្មនិយមបែបអហិង្សារបស់ពួកគាត់ ឬអ្នកដែលប្រជាពលរដ្ឋយល់ឃើញថា ពួកគាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ក្រោមហេតុផលនយោបាយ ។
ស្ថានភាពដ៏លំបាកនៅក្នុងពន្ធនាគារ
មុនពេលនាងត្រូវបានដោះលែងកាលពីដើមឆ្នាំនេះ សុខា បានជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៦ខែ នៅ មណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ ។ នាងបាននិយាយថា នាងត្រូវបានចាប់ខ្លួន នៅខណៈពេលដែលនាងបានប៉ុនប៉ងទិញថ្នាំញៀន មេតាហ្វេតាមីន សម្រាប់ប្រើប្រាស់រយៈពេល ១សប្ដាហ៍ ។
សុខាបានរៀបរាប់ថា “ខ្ញុំបានជាប់នៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងជាមួយស្រ្តីចំនួន១៧៦នាក់ ដែលមានបន្ទប់ទឹក១ និងបង្គន់២ ដែលទំហំបន្ទប់ឃុំឃាំងមានទទឹងប្រវែងប្រមាណជិត ៧ម៉ែត្រ និងបណ្ដោយប្រវែងប្រហែល ៣០ម៉ែត្រ គឺវាចង្អៀតខ្លាំងណាស់” ។
ខ្ញុំបានជាប់នៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងជាមួយស្រ្តីចំនួន១៧៦នាក់ ដែលមានបន្ទប់ទឹក១ និងបង្គន់២ ។
គិតត្រឹមចុងឆ្នាំមុន ពន្ធនាគារចំនួន១៧ក្នុងចំណោមពន្ធនាគារទាំង១៨ ដែលអង្គការលីកាដូបានឃ្លាំមើល បានផ្ទុកមនុស្សលើសពី១០០% នៃទំហំផ្ទុករបស់ពន្ធនាគារនីមួយៗ ។ មណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ គឺបានផ្ទុកមនុស្សជិត ៤០០% ។ ភាពចង្អៀតណែនដ៏លំបាកនេះ បានបង្កើនឱ្យមានស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ថែមទៀតជាមួយនឹង យុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដោយបានធ្វើឱ្យមានស្ថានភាពអសុវត្ថិភាព គ្មានអនាម័យ និងអមនុស្សធម៌ ។ ស្ថានភាពទាំងនេះ បានអនុវត្តផ្ទុយពី ស្ដង់ដារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់អ្នកជាប់ឃុំ (វិធានរបស់លោក Nelson Mandela) ក៏ដូចជាវិធានជាក់លាក់នៃវិធានការមិនឃុំខ្លួនសម្រាប់ជនល្មើសជាស្រ្តី (វិធានបាងកក) ។
ស្រ្តីនៅក្នុងពន្ធនាគារត្រូវចំណាយប្រាក់លើរឿងគ្រប់យ៉ាង រួមមានអាហារដែលមានជីវជាតិ ទឹកស្អាតគ្រប់គ្រាន់ សេវាថែទាំសុខភាពគ្រប់គ្រាន់ អគ្គីសនីប្រើប្រាស់ ការសួរសុខទុក្ខរបស់ក្រុមគ្រួសារ ការចំណាយពេលនៅក្រៅបន្ទប់ឃុំឃាំង និងទំហំកន្លែងសម្រាកនៅលើឥដ្ឋ ជាដើម ។ អ្នកដែលគ្មានលទ្ធភាព ជារឿយៗមិនទទួលបានសេវាទាំងនេះទេ ។ ការកម្រិតលទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់ទឹកស្អាត និងសាប៊ូ អាចនាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់មិនសមស្របចំពោះស្រ្តីដែលមានផ្ទៃពោះ ស្រ្តីបំបៅដោះកូន ឬស្រ្តីដែលមករដូវ ហើយសម្ភារៈប្រើប្រាស់អំឡុងពេលមករដូវមិនត្រូវបានផ្ដល់ដោយពន្ធនាគារនោះទេ ដែលទាំងនេះជាការអនុវត្តផ្ទុយពីវិធានបាងកក ។
ដោយជាប់ផុងជាមួយបំណុលបន្ទាប់ពីស្វាមីទទួលមរណភាព សុភារីបានចាប់ផ្ដើមលក់គ្រឿងញៀន ដើម្បីមានលទ្ធភាពសងកម្ចីរបស់គ្រួសារដែលជំពាក់គេ ។ នាងបាននិយាយថា រយៈពេល៥ឆ្នាំដែលនាងបានចំណាយពេលនៅក្នុងពន្ធនាគារ គឺជាពេលដែលលំបាកបំផុតក្នុងឆាកជីវិតរបស់នាង ។
នាងបានពន្យល់ថា “មានអង្គការមួយដែលបានផ្ដល់សំឡីអនាម័យចំនួន ៣កញ្វប់នៅរៀងរាល់រយៈពេល ៤ខែ ប៉ុន្តែជាធម្មតា ក្នុងរយៈពេល១ខែ ខ្ញុំត្រូវប្រើវាចំនួន៣កញ្ចប់” ។ នាងបានបន្តថា “ពន្ធនាគារមិនបានផ្ដល់អ្វីនោះទេ ។ ស្រីៗចែកគ្នាប្រើ ប៉ុន្តែវាពិបាកណាស់នៅពេលដែលគ្មានរបស់ប្រើប្រាស់គ្រប់គ្រាន់” ។
មិនត្រឹមតែស្ត្រីពេញវ័យប៉ុណ្ណោះទេដែលរងគ្រោះនៅក្នុងពន្ធនាគារ ។ ជារឿយៗ អ្នកជាប់ឃុំជាអនីតិជនរួមមាន ក្មេងស្រី ត្រូវបានឃុំខ្លួន ឬដាក់ឱ្យនៅជាមួយអ្នកជាប់ឃុំជាមនុស្សពេញវ័យដែរ ។ ស្ត្រី និងក្មេងស្រី ក៏ទទួលបានតិចតួចនូវការអប់រំ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដែលនេះក៏ជាការអនុវត្តផ្ទុយពីបទដ្ឋានអន្តរជាតិផងដែរ ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល សូមអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនូវ វិធានអប្បបរមាតាមស្ដង់ដារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ជនជាប់ឃុំ (វិធានរបស់លោក Nelson Mandela) និងវិធានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ជនជាប់ឃុំជាស្រ្តី និងវិធានការមិនឃុំខ្លួនសម្រាប់ជនល្មើសជាស្រ្តី (វិធានបាងកក) ។
ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ និងការសន្មតថាគ្មានទោស
ច័ន្ទមុនី ដែលកំពុងមានផ្ទៃពោះ បានពន្យល់ថា “ការរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារគឺលំបាកណាស់ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដឹងថាត្រូវធ្វើយ៉ាងមិច” ។ “ខ្ញុំមិនទាន់មានថ្ងៃកំណត់សវនាការនៅឡើយទេ” ។
គិតត្រឹមដើមឆ្នាំនេះ ជិតមួយភាគបីនៃស្រ្តី និងក្មេងស្រី ជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ដែលអង្គការលីកាដូបានឃ្លាំមើលគឺស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ ។ ក្នុងនោះមាន ច័ន្ទមុនី ផងដែរ ដែលមិនទាន់ត្រូវបានរកឃើញថាមានទោសពីបទល្មើសណាមួយ ដើម្បីបង្ហាញពីហេតុផលនៃការឃុំខ្លួននាងនៅឡើយទេ ខណៈដែលស្រ្តីនិងក្មេងស្រីប្រមាណ ៤១%ផ្សេងទៀត កំពុងរង់ចាំសាលដីកាស្ថាពរពីតុលាការជាន់ខ្ពស់ ។
គ្រប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា មានសិទ្ធិទទួលបានការសន្មតថាគ្មានទោស ដែលត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ខណៈដែលជនជាប់ចោទនៃបទល្មើសណាមួយ ត្រូវតែមានសេរីភាព ប៉ុន្តែក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្ដែង មនុស្សជាច្រើន ត្រូវបានដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ ដោយគ្មានហេតុផលសមស្រប ។ ជនសង្ស័យជាច្រើននាក់ មិនដែលបានជួបមេធាវី មិនដែលមានលទ្ធភាពស្នើសុំនៅក្រៅឃុំ និងមិនដឹងពីបទចោទដែលខ្លួនត្រូវបានចោទប្រកាន់នោះទេ ។
ការរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារគឺលំបាកណាស់ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដឹងថាត្រូវធ្វើយ៉ាងមិច ។ ខ្ញុំមិនទាន់មានថ្ងៃកំណត់សវនាការនៅឡើយទេ ។
ការប្រើប្រាស់ច្រើនហួសហេតុនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ នៅតែបន្តកើតមាន ទោះបីជាយុទ្ធនាការរយៈពេល១ឆ្នាំ ត្រូវបានប្រកាសដោយឯកឧត្តម កើត រឹទ្ធ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ក៏ដោយ ។ យុទ្ធនាការនេះមានគោលបំណង ដោះស្រាយបញ្ហាកកស្ទះសំណុំរឿងនៅក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ និងកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែននៅក្នុងពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែតួលេខរបស់មន្ទីរប្រឆាំងបទល្មើសគ្រឿងញៀននៃក្រសួងមហាផ្ទៃ បានបង្ហាញថា អត្រានៃការចាប់ខ្លួនក្នុងបទល្មើសគ្រឿងញៀនបានបន្តកើនឡើងទាំងស្រុងក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ។ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានធ្វើការកត់សម្គាល់នៅក្នុងលិខិតចុះខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ដែលផ្ញើជូនទៅអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិថា “អត្រាអ្នកជាប់ឃុំនៅទូទាំងប្រទេសគឺនៅថេរ” ។ អត្រាឃុំខ្លួននេះអាចត្រូវបានធ្លាក់ចុះ ហើយបញ្ហាភាពចង្អៀតណែននៅក្នុងពន្ធនាគារអាចធូរស្រាល ប្រសិនបើគោលការណ៍សន្មតថាគ្មានទោស និងនីតិវិធីនៃការស្នើសុំនៅក្រៅឃុំ ដែលត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានយកមកអនុវត្តដោយត្រឹមត្រូវ ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំដល់អាជ្ញាធរ សូមឱ្យប្រើប្រាស់ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការជាជម្រើសចុងក្រោយ ស្របតាមគោលការណ៍សន្មតថាគ្មានទោស និងការពិចារណាឱ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះអ្នកជាប់ឃុំដែលប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់ដូចជា ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ស្រ្តីមានកូនតូចនៅជាមួយ និងអ្នកជាប់ឃុំជាអនីតិជន ជាដើម ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំដល់អាជ្ញាធរ សូមឱ្យធានាថា គ្រប់អ្នកជាប់ឃុំគឺត្រូវបានសាកសួរថាពួកគេចង់ស្នើសុំនៅក្រៅឃុំដែរ ឬទេ និងផ្ដល់អាទិភាពសវនាការសុំនៅក្រៅឃុំរបស់អ្នកជាប់ឃុំដែលប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់ដូចជា ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ស្រ្តីមានកូនតូចនៅជាមួយ និងអ្នកជាប់ឃុំជាអនីតិជន ជាដើម ។
ម្ដាយ និងក្មេងៗនៅក្នុងពន្ធនាគារ
ក្មេងៗដែលមានអាយុក្រោម ៣ឆ្នាំ ត្រូវបានច្បាប់អនុញ្ញាតឱ្យរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារជាមួយម្ដាយរបស់ពួកគេ ។ នៅខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ទារិកាអាយុ ៥ខែម្នាក់ ដែលរស់នៅក្នុងមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ ជាមួយម្ដាយរបស់នាង បានស្លាប់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ។ ម្ដាយរបស់នាង ត្រូវបានដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ដោយសារមានការចោទប្រកាន់ថា នាងរក្សាទុកសារធាតុញៀន មេតាហ្វេតាមីន ដែលមានតម្លៃត្រឹមតែ ១ម៉ឺនរៀល ឬ២,៥ដុល្លារ ។ ខណៈដែលករណីនេះទំនងជាការធ្វេសប្រហែសមួយផ្នែករបស់មន្ត្រីពន្ធនាគារ និងបុគ្គលិកពេទ្យនៅក្នុងពន្ធនាគារ មិនមានការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅដោយឯករាជ្យ ឬមិនលំអៀងណាមួយ ត្រូវបានធ្វើឡើងចំពោះការស្លាប់របស់ទារិកានេះទេ ។
ទោះបីជាមានសោកនាដកម្មនេះកើតឡើង ស្ថានភាពនៅពន្ធនាគារនៅតែមិនមានភាពល្អប្រសើរ សម្រាប់ស្ត្រីជាប់ឃុំដែលមានកូនតូចនៅជាមួយ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ។ បុប្ផា ជាស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ក្នុងអំឡុងពេលដែលនាងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ។ នាងបានពន្យល់ថា “ខ្ញុំដេកលើកន្ទេលនៅជិតបន្ទប់ទឹក” ។ “វាពិតជាពិបាកខ្លាំងណាស់ ខ្ញុំឈឺពោះនិងខ្លួន” ។
ខ្ញុំដេកលើកន្ទេលនៅជិតបន្ទប់ទឹក” ។ វាពិតជាពិបាកខ្លាំងណាស់ ខ្ញុំឈឺពោះនិងខ្លួន ។
ជាទូទៅ ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះត្រូវបានបដិសេធការផ្ដល់ចំណែកអាហារបន្ថែម និងវីតាមីន ដែលមានសារៈសំខាន់ក្នុងការជួយដល់សុខភាពរបស់ពួកគេពេលដែលមានផ្ទៃពោះ ។ បុប្ផាបានពន្យល់ថា “យើងពឹងផ្អែកលើគ្រួសារក្នុងការផ្ដល់អាហារទាំងនេះ” ។ “ម្ដាយរបស់ខ្ញុំមិនដែលមកសួរសុខទុក្ខខ្ញុំទេ ព្រោះគាត់គ្មានលុយ ។ ខ្ញុំបានហូបតែអាហារដែលពន្ធនាគារផ្ដល់ឱ្យទេ ទោះបីជាវាមិនសូវមានគុណភាព “។
ជាធម្មតា ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះមិនត្រូវបានផ្ដល់សេវាថែទាំសុខភាពនៅមុនពេល និងក្រោយពេលសម្រាលកូននោះទេ ។ ក្នុងករណីមួយចំនួន ស្ត្រីនិងកូនទើបកើត ត្រូវត្រឡប់ទៅសម្រាកនៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងនៅលើឥដ្ឋវិញ បន្ទាប់ពីសម្រាលកូនបាន១ថ្ងៃ ។ រាជរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ប្រាក់បន្ថែមទៅក្នុងកញ្ចប់ថវិការបស់ពន្ធនាគារត្រឹមតែ ០,៤៣ដុល្លារ ក្នុង១ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ក្មេងម្នាក់ ។ ជាលទ្ធផល ស្រ្តីជាម្ដាយមិនត្រូវបានផ្ដល់អាហារចាំបាច់បន្ថែមសម្រាប់ការបំបៅដោះកូន ឬម្សៅទឹកដោះគោ ក៏ដូចជាដបទឹកដោះគោកូនក្មេងដែលមានអនាម័យ ។ នៅពេលដែលក្មេងតូចចាប់ផ្ដើមបរិភោគអាហាររឹងបន្តិច ជាពិសេសពួកគេនឹងឃ្លានអាហារដែលមានសារធាតុចិញ្ចឹមខ្ពស់ ។ នៅពន្ធនាគារភាគច្រើន គឺមានទីធ្លាតិចតួចណាស់សម្រាប់ក្មេងលេង ហើយប្រដាប់ប្រដាក្មេងលេងមិនត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យនោះទេ ។
ក្មេងៗកាន់តែច្រើនឡើងៗ កំពុងចំណាយពេលវ័យក្មេងរបស់ពួកគេនៅក្នុងពន្ធនាគារ ។ នៅពន្ធនាគារជាច្រើនដែលអង្គការលីកាដូបានឃ្លាំមើល ចំនួនក្មេងៗដែលរស់នៅជាមួយម្ដាយរបស់ពួកគេក្នុងពន្ធនាគារបានកើនឡើងពីចំនួន ៣០នាក់ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ ១០៦នាក់ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំឱ្យតុលាការ សូមឱ្យផ្ដល់ការព្យួរទោសដល់ស្រ្តីជាម្ដាយ ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងអ្នកជាប់ឃុំជាអនីតិជនដែលត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសពីបទមជ្ឈិម ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលផ្សព្វផ្សាយការណែនាំអំពីរបៀបដែលអាជ្ញាធរក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌គួរដោះស្រាយករណីពាក់ព័ន្ធនឹងកុមារ ស្រ្តីជាម្ដាយ និងស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ដើម្បីធានាថា អ្នកទាំងនោះនឹងមិនត្រូវឃុំខ្លួនក្នុងអត្រាខ្ពស់ទៀតនៅពេលអនាគត ។
ប្រព័ន្ធមួយនៅក្នុងវិបត្តិ៖ ជំងឺកូវីដ១៩ និងគ្រោះធម្មជាតិ
ច័ន្ទមុនីបាននិយាយថា “ខ្ញុំព្រួយបារម្ភ និងភ័យខ្លាចជំងឺកូវីដ១៩” ។ “ពេលខ្លះ មានទឹកគ្រប់គ្រាន់ តែពេលខ្លះអត់មានទេ” ។
ការឆ្លើយតបមិនគ្រប់គ្រាន់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៅលើការការពារជំងឺកូវីដ១៩ នៅក្នុងពន្ធនាគារ គឺនៅខ្វះតម្លាភាព ។ មន្ត្រីពន្ធនាគារមួយចំនួនត្រូវបានធ្វើតេស្តរកឃើញថា មានវិជ្ជមានវីរុសកូវីដ១៩ កាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលបានរាយការណ៍ថា បានធ្វើតេស្តទៅលើអ្នកជាប់ឃុំតិចជាង ១០០នាក់ ប៉ុណ្ណោះ។
ការទទួលបានគ្រប់គ្រាន់នូវសេវាថែទាំសុខភាព ទឹក សាប៊ូ ខ្យល់ចេញចូលក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំង ទឹកសម្រាប់លាងសម្អាតដៃ និងម៉ាស គឺមានកម្រិតណាស់ ខណៈដែលការវាស់កម្ដៅគឺមិនបានធ្វើឡើងទៀងទាត់ទេ ហើយការរក្សាគម្លាតសង្គមគឺមិនអាចធ្វើទៅបាននៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងដែលមានលក្ខណៈចង្អៀតណែនខ្លាំង ។ មនុស្សជាច្រើនដែលមានរោគសញ្ញាដូចជំងឺកូវីដ១៩ ទទួលបានត្រឹមតែថ្នាំកម្រិតបឋមដូចជា ប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល តែប៉ុណ្ណោះ ។
សុភារី បាននិយាយថា “មានអង្គការមួយដែលបានផ្ដល់ម៉ាស និងទឹកលាងដៃ ប៉ុន្តែវាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ” ។ “ក្រោយមក មនុស្សជាច្រើនត្រូវការទិញម៉ាស ឬត្រូវយកទឹកលាងសម្អាតដៃពីក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ” ។
ស្រីល័ក្ខ ដែលបានចំណាយពេល ៥ខែនៅក្នុងពន្ធនាគារ បានរៀបរាប់ថា មន្ត្រីអនុរក្សពន្ធនាគារបានរំលោភបំពានតាមរយៈពាក្យសម្ដីទៅលើសិទ្ធិរបស់អ្នកជាប់ឃុំ ដែលចង់ស្វែងរកសេវាថែទាំសុខភាព ។ “មុនពេលខ្ញុំអាចទៅបន្ទប់ពេទ្យក្នុងពន្ធនាគារ មន្ត្រីអនុរក្សបានប្រមាថខ្ញុំដោយពាក្យមិនសមរម្យមួយចំនួន” ។ “ពួកគេមើលងាយយើងដូចសំរាមអ៊ីចឹង” ។
ខ្ញុំព្រួយបារម្ភ និងភ័យខ្លាចជំងឺកូវីដ១៩” ។ ពេលខ្លះ មានទឹកគ្រប់គ្រាន់ តែពេលខ្លះអត់មានទេ ។
ការចូលសួរសុខទុក្ខពីសំណាក់ក្រុមគ្រួសារ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ទៅកាន់ពន្ធនាគារ ក៏ត្រូវបានផ្អាកចំនួន៣ដង កាលពីឆ្នាំមុន ខណៈដែលករណីខ្លះ ការចូលសួរសុខទុក្ខពីសំណាក់ក្រុមគ្រួសារត្រូវបានផ្អាករហូតដល់ ៤ខែ ។ សុភារី បាននិយាយថា “វាពិតជាពិបាកណាស់ យើងមិនអាចជួប ឬនិយាយគ្នាជាមួយគ្រួសារ ឬយកសម្ភារៈពីពួកគាត់” ។ “វាពិតជាប៉ះពាល់ខ្ញុំខ្លាំងមែនទែន ខ្ញុំមិនបានដឹងព័ត៌មានពីក្រុមគ្រួសារទេ” ។
អំឡុងពេលមានទឹកជំនន់ក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ពន្ធនាគារមួយចំនួនត្រូវបានបង្ខំឱ្យជម្លៀសអ្នកជាប់ឃុំ ដោយផ្លាស់ប្ដូរអ្នកទាំងនោះទៅកាន់ពន្ធនាគារមួយចំនួន ដែលមានលក្ខណៈចង្អៀតណែនខ្លាំងរួចស្រាប់ទៅហើយ ។
សុខា បាននិយាយថា “ទឹកជំនន់បានហូរចូលបន្ទប់ឃុំឃាំងនៅម៉ោងប្រមាណជា ៣ ឬ៤ទៀបភ្លឺ ។ គ្មានអ្នកណាប្រាប់យើងពីបញ្ហាទឹកជំនន់នេះទេ មុនពេលដែលវាហូរចូលមក” ។ “យើងបានឈរតម្រង់ជួរនៅក្នុងទឹកប្រមាណជា ៤ ទៅ៥ម៉ោង ដើម្បីរង់ចាំឡានដឹកចេញ ។ ទឹកបានឡើងដល់ត្រឹមចង្កេះខ្ញុំ ហើយខ្ញុំរមាស់ខ្លាំងមែនទែន ។ ក្រោយមក យើងបានដើរកាត់ទឹកជំនន់ ទៅកាន់ពន្ធនាគារផ្សេងទៀត ។ អ្នកខ្លះបានរងរបួសជើង ដោយសារពួកគេមើលមិនឃើញអ្វីនៅខាងក្រោមទឹក” ។
ស្រ្តីអាចយកវត្ថុមានតម្លៃ ឬសម្ភារៈប្រើប្រាស់សម្រាប់ការស្នាក់នៅរយៈពេល ២សប្ដាហ៍ ។ ស្រ្តីមួយចំនួន ត្រូវគេងដោយគ្មានសម្លៀកបំពាក់ និងកើតមានការឆ្លងមេរោគស្បែកដោយសារបញ្ហាប្រឈមនៃការបោកគក់ និងហាល សម្លៀកបំពាក់របស់ពួកគេ ។ សុខាបានពន្យល់ថា “វារឹតតែពិបាក នៅពេលដែលស្ត្រីទាំងអស់ត្រូវដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងតែមួយ” ។ “ពេលនោះ មានមនុស្សប្រមាណជា ៤០០ ទៅ ៥០០នាក់ ។ វាពិតជាចង្អៀតខ្លាំងណាស់” ។
ពន្ធនាគារដែលមានស្ថានភាពចង្អៀតណែនខ្លាំងនៅកម្ពុជា គឺត្រូវបានរងគ្រោះរួចស្រាប់ទៅហើយ ហើយអ្វីដែលនឹកស្មានមិនដល់ថែមទៀតនោះគឺ គ្រោះធម្មជាតិ និងការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដែលគំរាមកំហែងដល់ជីវិតរស់នៅ និងសុខុមាលភាព របស់អ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់ ។
យើងខ្ញុំ សូមស្នើសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តតាមការណែនាំរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ស្ដីពី “ការត្រៀមខ្លួន ការទប់ស្កាត់ និងការគ្រប់គ្រងរីរុសកូវីដ១៩ក្នុងពន្ធនាគារ និងទីកន្លែងឃុំខ្លួនផ្សេងទៀត” ក៏ដូចជាអនុវត្តវិធានការរក្សាអនាម័យ និងរក្សាគម្លាតសង្គមឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងពន្ធនាគារទាំងអស់ ៕
- ចំណងជើង & មូលបទ
- សិទ្ធិកុមារ កូវីដ-១៩ បញ្ហាពន្ធនាគារ សិទ្ធិស្ត្រី
