សកម្មជននយោបាយ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ នៅរាជធានីភ្នំពេញ
ខណៈដែលការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត ត្រូវធ្វើឡើង នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ ការគំរាមកំហែង និងវិធីសាស្ត្របំភិតបំភ័យ នៅតែបន្តត្រូវបានប្រើប្រាស់ ដើម្បីរារាំងអ្នកតស៊ូមតិដែលនៅសេសសល់សម្រាប់សេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ នៅកម្ពុជា ។ ការបៀតបៀនផ្លូវភេទ និងអំពើហិង្សាលើរូបរាងកាយ គឺជាមធ្យោបាយតាមអំពើចិត្តក្នុងការគាបសង្កត់នេះ ។ គ្រួសារសកម្មជន រងគ្រោះពីការវាយប្រហារដោយការដាក់គោលដៅ ហើយមនុស្សមួយចំនួនបានដកការគាំទ្រសម្រាប់ពួកគេ ដោយសារតែការភ័យខ្លាចនៃប្រតិកម្មពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ។
អ្នកស្រី ព្រុំ ចាន់ថា និងគ្រួសារ គឺស្ថិតក្នុងចំណោមសកម្មជនជាច្រើននាក់ ដែលកំពុងទាមទារឱ្យមានយុត្តិធម៌ខាងនយោបាយ នៅកម្ពុជា ។ អ្នកស្រី គឺជាសមាជិកលេចធ្លោមួយរូបនៃ “ក្រុមស្រ្តីថ្ងៃសុក្រ” ដែលជាសកម្មជនស្ត្រី ដោយត្រូវបានស្គាល់ពីការតវ៉ា ដើម្បីទាមទារឱ្យមានការដោះលែងស្វាមីរបស់ពួកគេ ដែលត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារយ៉ាងអយុត្តិធម៌ ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពនយោបាយរបស់ពួកគេ ។ នៅមុនការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនៅខែកក្កដា ខាងមុខនេះ ការងាររបស់ពួកគេ គឺរឹតតែសំខាន់ជាងមុនទៀត ក្នុងការជួយឱ្យមានតម្លាភាពចំពោះអ្នកដែលរំលោភតួនាទីអំណាចរបស់ពួកគេ ។
ធម្មតា បើសិនយើងធ្វើការបក្សប្រឆាំង វាតែងតែមានការរិះគន់ និងស្ថាបនា ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់កាប់ហ្នឹងគឺកែប្រែ ឬក្រសួងដទៃដើម្បីធ្វើការបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ តែនេះគ្រាន់តែគ្រួសារនាងខ្ញុំនិយាយអ្វីដែលការពិត ហើយធ្វើអ្វីពិត អ៊ីចឹងទៅ គាត់ចាប់ផ្ដើមចាប់
អ្នកស្រី ចាន់ថា បានរងគ្រោះដោយអំពើហិង្សាលើរូបរាងកាយ ដោយសារតែសកម្មភាពអហិង្សារបស់អ្នកស្រីជាមួយក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ។ អ្នកស្រីបានរៀបរាប់ថា “ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើខ្ញុំគឺរាប់មិនអស់ទេ អាជ្ញាធរគាត់ចាប់ខ្ញុំទម្លាក់លើកដូចជ្រូកចឹង ចង់១ខែដែលខ្ញុំពាក់អ្វីដែលអបចង្កេះ” ។ មានពេលមួយទៀត ដែលអ្នកស្រី ត្រូវបានចាប់អូសលើផ្លូវ បណ្ដាលឱ្យរងរបួសហូរឈាមជង្គង់ ។
ដូចគ្នានឹងស្ត្រីជាច្រើននាក់ទៀត ដែលស្ថិតនៅជួរមុខនៃភាពសកម្មនិយមផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា អ្នកស្រី ចាន់ថា ក៏រងគ្រោះពីការបៀតបៀនផ្លូវភេទពីសំណាក់អាជ្ញាធរផងដែរ ។ បន្ថែមលើបញ្ហាប្រឈមទាំងឡាយដែលបានជួបប្រទះក្នុងនាមជាអ្នកសម្ដែងមតិឥតសំចៃមាត់ អ្នកស្រីលើកឡើងថា “រូបរាងកាយខ្ញុំគឺជាំគ្រប់កន្លែង ក្ដិចមួល និយាយទៅត្រូវគ្រប់កន្លែងហ្មង” ។ ការរំពឹងទុកនៃតួនាទីរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងសង្គម ក៏បានបន្តជាឧបសគ្គសម្រាប់ការងារជាសកម្មជនស្ត្រីដូចអ្នកស្រីផងដែរ ដោយប៉ះពាល់ទាំងទំនុកចិត្ត និងសមត្ថភាពរបស់ពួកគេ ក្នុងការតស៊ូ ដើម្បីយុត្តិធម៌ផ្នែកនយោបាយ ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ខ្ញុំទន់ខ្សោយ គេហៅថាបង្វិលចង្រ្កាន្តមិនជុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំហ៊ានតស៊ូមតិ ហើយធ្វើឱ្យគ្រឹះខ្ញុំរឹងមាំ” ។
បញ្ហាលំបាកដែលអ្នកស្រី ចាន់ថា បានជួបប្រឈមក្នុងការសម្ដែងមតិ ក៏មានខ្លះមកពីប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានផងដែរ ។ ជាក់ស្ដែង អ្នកស្រី ព្រួយបារម្ភអំពីការស្វែងរកកន្លែងស្នាក់នៅ ក្នុងការហែធម្មយាត្រាទៅខេត្តសៀមរាប ជាមួយក្រុមស្រ្តីថ្ងៃសុក្រ ខណៈដែលម្ចាស់កន្លែងស្នាក់នៅភ័យខ្លាចថា ប៉ះពាល់ដល់ពួកគេ “សូម្បីតែវត្តក៏អត់ទទួលយើងដែរ” ។ សមាជិកក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកស្រី ក៏ជាសកម្មជន ហើយដោយសារតែភាពសកម្មរបស់ក្រុមគ្រួសារអ្នកស្រី អ្នកជិតខាងខ្លាចប៉ះពាល់ដល់ពួកគេដែរ ប្រសិនបើពួកគេប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកស្រី ។
អ្នកស្រី ព្រុំ ចាន់ថា ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍នៅផ្ទះរបស់អ្នកស្រី នៅរាជធានីភ្នំពេញ ។
អ្នកស្រី ចាន់ថា បង្ហាញរូបភាពស្វាមីរបស់ខ្លួនគឺលោក កាក់ កុម្ភារ ខណៈដែលអ្នកស្រីកំពុងផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ ។ លោក កាក់ កុម្ភារ គឺជាអតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាគណបក្សដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ។ លោក ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងជាប់ពន្ធនាគារ ចាប់តាំងពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ក្រោយពីត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា “ចង់ធ្វើបដិវត្តន៍” ពាក់ព័ន្ធនឹងការចែករំលែកអាហារសាមគ្គីជាមួយអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ។ អ្នកស្រី បាននិយាយថា “អ្វីដែលគេចាប់គាត់ហ្នឹងគឺពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ” ដោយបានចង្អុលបង្ហាញពីរបៀបដែលសកម្មភាពនយោបាយរបស់ស្វាមីអ្នកស្រី ពាក់ព័ន្ធនឹងមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសគឺ លោក សម រង្ស៊ី អំឡុងពេលមួយដែលមានភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយ ក្រោយការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៨ ។ ការគាំទ្រ គណបក្សជំទាស់ បានឈានដល់ដំណាក់កាលមួយខ្ពស់ខ្លាំងអំឡុងពេលនោះ ហើយអ្នកស្រី ចាន់ថា ជឿថា រាជរដ្ឋាភិបាលមិនសប្បាយចិត្តនោះទេ ។
អ្នកស្រីនិយាយថា “មិនដូចប្រទេសគេ គេមានការនិយាយបាន” ។ អ្នកស្រី បន្តថា “ធម្មតា បើសិនយើងធ្វើការបក្សប្រឆាំង វាតែងតែមានការរិះគន់ និងស្ថាបនា ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលដែលកាន់កាប់ហ្នឹងគឺកែប្រែ ឬក្រសួងដទៃដើម្បីធ្វើការបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ តែនេះគ្រាន់តែគ្រួសារនាងខ្ញុំនិយាយអ្វីដែលការពិត ហើយធ្វើអ្វីពិត អ៊ីចឹងទៅ គាត់ចាប់ផ្ដើមចាប់” ។
នគរបាលមូលដ្ឋាន តែងមកតាមដានអ្នកស្រី ចាន់ថា នៅផ្ទះរបស់អ្នកស្រី ក្រោមហេតុផលថា ជួយការពារសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកស្រី ។ បំណងពិតប្រាកដរបស់ពួកគេ គឺដើម្បីចង់បានការសុំទោសពីលោក កាក់ កុម្ភារ តាមរយៈអ្នកស្រី ដោយការជួយទាក់ទងថ្នាក់ដឹកនាំធំៗឱ្យពិចារណាលើការដោះលែងស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ប្រសិនបើស្វាមីអ្នកស្រីយល់ព្រមសរសេរលិខិតសុំទោសមួយច្បាប់ ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា ទាំងអ្នកស្រី ចាន់ថា និងស្វាមីរបស់អ្នកស្រី គិតដូចគ្នាប្រឆាំងនឹងយោបល់នេះ ។ លោក កុម្ភារ បានបដិសេធសុំទោស ហើយអ្នកស្រី ចាន់ថា ឯកភាពថា “ខ្ញុំប្រាប់គាត់ទៅវិញថាអ៊ីចេះ ផ្ដាំទៅរដ្ឋាភិបាលវិញថា គ្រួសារខ្ញុំអត់ខុស បើអ៊ីចឹងឱ្យសុំទោសបែបម៉េច?” ។
នៅថ្ងៃទី២៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រោយពីការធ្វើបទសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកស្រី ចាន់ថា អតីតសមាជិកគណបក្សសង្រ្គោះជាតិចំនួន ១៤នាក់ ត្រូវបានលើកលែងទោស និងដោះលែងពីពន្ធនាគារវិញ ។ ក្នុងនោះមាន១២នាក់ ជាស្វាមីសមាជិកក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ដែលបានធ្វើការសុំទោសជាសាធារណៈចំពោះសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មុនពេលមានការដោះលែង ។
លោក កាក់ កុម្ភារ ជា អតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនបានធ្វើការសុំទោសទេ ។ បច្ចុប្បន្ន លោក កាក់ កុម្ភារ នៅបន្តជាប់ឃុំក្នុងមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី១នៅឡើយ ។
អ្នកស្រី ចាន់ថា តស៊ូលំបាកជាមួយនឹងអវត្តមានស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ជាពិសេសគឺដោយសារ អ្នកស្រី ពេលនេះ គឺជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារទាំងស្រុង ។ អ្នកស្រី រៀបរាប់ថា “កាលគ្រួសារខ្ញុំនៅ ត្បិតថាគាត់មិនបានរកចំណូលចូលអីបានច្រើន ក៏បានតិចតួចសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ ដល់ពេលចាប់គាត់ទៅគឺមានផលលំបាកយ៉ាងខ្លាំង ហើយដល់ពេលគេថែមទាំងចាប់កូនទៀតទៅ និយាយរួមទៅគឺមានផលលំបាកខ្លាំងមែនទែនហ្មង ហើយបន្ទុកគឺសម្រាប់ខ្ញុំ ។ ខ្ញុំអត់ដែលគិតថា គ្រួសារខ្ញុំដល់ដំណាក់កាល ឬក៏អាចឈានដល់បញ្ហាហ្នឹងទេ” ។
កូនប្រុសម្នាក់របស់អ្នកស្រី ចាន់ថា គឺយុវជន កាក់ សុវណ្ណឆៃ ក៏ប្រឈមនឹងការមិនសប្បាយចិត្តពីសំណាក់អាជ្ញាធរដែរ ទាក់ទិននឹងការដើរតាមគន្លងនយោបាយរបស់ឪពុកគេ ។ អ្នកស្រីបានពន្យល់ថា សុវណ្ណឆៃ ដែលពីមុនមានអាយុត្រឹម ១៥ឆ្នាំ បានចូលទៅស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីរើសទង់ជ័យ និងសម្ភារៈផ្សេងទៀត កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ។ អ្នកស្រី បានរៀបរាប់ថា “ក្មេងដទៃអេតចាយអីក៏គេរើសចូលក្នុងហ្នឹងដែរ គេចូលទៅគាស់ទៅអី គេអត់ចាប់ខ្លួនទេ ស្រាប់ហើយគេចាប់មកលើកូនខ្ញុំ ដោយសារគេស្គាល់ថាកូនខ្ញុំគឺជានរណា” ។ សុវណ្ណឆៃ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ឃាត់ខ្លួនអស់រយៈពេល ៣ថ្ងៃ អំឡុងពេលដែលរូបគេត្រូវបានវាយដំផងដែរ ។
៦ខែក្រោយមក នៅក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ សុវណ្ណឆៃ ត្រូវបានវាយប្រហារដោយដុំថ្ម ដោយជនមិនស្គាល់មុខ ។ អ្នកស្រី ចាន់ថា បាននិយាយថា “ហូរឈាមច្រើនមែនទែន” ។ ពេទ្យ និងគ្លីនិកចំនួន៣ បានបដិសេធមិនទទួលព្យាបាលរូបគេទេ ។ អ្នកស្រីជឿថា អាជ្ញាធរបានព្រមានមន្ទីរពេទ្យ ឬគ្លីនិក ទាំងនោះជាមុន ខណៈដែលនៅមន្ទីរពេទ្យទី៤ បុគ្គលិកនៅទីនោះបដិសេធមិនឱ្យ សុវណ្ណឆៃ គេង ឬស្នាក់នៅទេ និងឱ្យគាត់ត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ក្រោយពីដឹងថា សមាសភាពគាត់ជានរណា ។ របួសក្បាលរបស់គេត្រូវដេរព្យាបាលនៅខាងក្រៅគ្លីនិក ហើយបុគ្គលិកនោះបានសុំឱ្យលុបរូបភស្តុតាងដែលគាត់បានថតនោះចេញ ផងដែរ ។
ក្រោយពេលកើតហេតុនេះបាន២ខែ នៅក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ សុវណ្ណឆៃ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅផ្ទះរបស់គេយ៉ាងហិង្សាដោយកម្លាំងនគរបាលប្រដាប់អាវុធ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្ហោះសាររិះគន់គណបក្សកាន់អំណាចនៅក្នុងក្រុមឆាតមួយនៅក្នុងកម្មវិធីផ្ញើសារថេឡេក្រាម ។ រូបគេត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេល ៣ខែ ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ការចាប់ខ្លួននេះគឺ គ្មានដីកា អត់បង្ហាញដីកាទេ ហើយការចាប់ខ្លួនត្រូវមានភាពច្បាស់លាស់ជាក់លាក់ដែរ ដល់ពេលអត់មានដីកា មកចាប់ឆៅៗចឹង ហើយគាត់ជាអនីតិជន” ។
ឆ្លើយតបទៅនឹងរឿងនេះ អ្នកស្រី ចាន់ថា បានចេញតវ៉ាភ្លាមៗនៅថ្ងៃបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួនកូនប្រុសអ្នកស្រី “គាត់អត់ទឹកភ្នែកទេ គាត់គ្រាន់តែផ្ដាំមេធាវីឱ្យប្រាប់ខ្ញុំថា កុំគិតពីគាត់អី គាត់អត់អីទេ ឱ្យម៉ាក់រឹងមាំ កុំខ្លាច” ។ ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃការព្យាបាល សុវណ្ណឆៃ ពីសំណាក់អាជ្ញាធរ គួបផ្សំនឹងរឿងដែលរូបគេ ជាកុមារអូទីស្សឹម បាននាំឱ្យមានការចុះផ្សាយជាអន្តរជាតិពីករណីនេះ ។
អ្នកស្រី ព្រុំ ចាន់ថា និងសមាជិកក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ បានកោរសក់របស់ពួកគេ នៅខាងក្រៅស្ថានទូតអាមេរិក ដើម្បីទាមទារឱ្យមានការដោះលែងស្វាមីរបស់ពួកគេ ។
ឆន្ទៈ និងការជឿជាក់របស់អ្នកស្រី ចាន់ថា នៅក្នុងភាពសកម្មនិយមរបស់អ្នកស្រី គឺខ្លាំងក្លា ។ នៅពេលដែល អ្នកស្រី មានអារម្មណ៍ថាបាក់ទឹកចិត្ត ក្នុងការប្រឈមនឹងការគាបសង្កត់ជាបន្តបន្ទាប់នេះ អ្នកស្រីគិតទៅដល់កូន និងស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ។ អ្នកស្រីលើកឡើងថា “ខ្ញុំត្រូវធ្វើយ៉ាងណាក៏ដោយ ដើម្បីរកយុត្តិធម៌ឱ្យគ្រួសារខ្ញុំ ក៏ដូចជាក្រុមគ្រួសារយើងដែលអត់មានកំហុសសោះ ក៏ដូចជាគ្រួសារបងៗដទៃដែលគាត់ជាប់ពន្ធនាគារដោយឥតកំហុសដូចគ្នា” ។ អ្នកស្រី បន្តថា “អ្នកខ្លះគាត់ជួបផ្ទាល់ តែគាត់អត់ហ៊ាន មិនហ៊ានងើបខ្លាច បើយើងមិនងើបទៀតគឺចប់ហើយ” ។ អ្នកស្រី ក៏បានធូរស្រាលចិត្តខ្លះជាមួយក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ដែលពួកគេទាំងអស់គ្នាប្រឈមនឹងស្ថានភាពស្រដៀងគ្នា “គាត់ជំរុញលើកទឹកចិត្តយើង” ។
អ្នកស្រី បានផ្ដល់ដំបូន្មានដល់សកម្មជនជំនាន់ក្រោយថា “សូមឱ្យគាត់យកអ្វីដែលគាត់រៀនចេះដឹង បន្តការធ្វើដំណើរបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ ចឹងខ្ញុំក៏សូមផ្ញើសារថាឱ្យចេះគិតពីផលប្រយោជន៍រួម ឬក៏សងគុណដែនកំណើតរបស់យើង មាតុប្រទេសមួយនេះ” ។
គោលដៅសំខាន់របស់អ្នកស្រីគឺ ការចង់ឃើញការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រឆាំងនឹងអ្នកទោសមនសិការទាំងអស់ និងការដោះលែងពួកគេដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ខ្ញុំប្រៀបធៀបដូចជាស្មៅចឹង ចឹងខ្ញុំមិនអាចធ្វើអ្វីឱ្យគេជាន់ខ្ញុំបានទេ ការតស៊ូមតិរបស់យើង ការងើបហ្នឹងហើយ ទើបគេមិនហ៊ាន ទោះជាយ៉ាងណាក៏គាត់ខ្លាចយើងខ្លះដែរ ព្រោះយើងជាអ្នកតស៊ូដែលពិតប្រាកដ” ៕