សកម្មជនការពារបរិស្ថាននៃបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ខេត្តព្រះវិហារ
ព្រៃឡង់ គឺជាតំបន់ទំនាបព្រៃបៃតងធំជាងគេ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជាព្រៃដែលមានជីវៈចម្រុះច្រើនជាងគេ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រួមមាន សត្វ និងរុក្ខជាតិកម្រ ព្រមទាំងជាប្រភពទឹកដ៏សំខាន់ សម្រាប់ទន្លេ ។ វាមានតំបន់អភិរក្សព្រៃឡង់ ដែលត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថា គ្របដណ្ដប់លើផ្ទៃដីប្រមាណជា ៥០ម៉ឺន ហិកតា ។ ព្រៃឡង់គឺជាជម្រករបស់មនុស្សជាច្រើននាក់ ក្នុងនោះមានជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ផងដែរ ។
ព្រៃឡង់ បានដើរតួយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ជីវិតរស់នៅ និងវប្បធម៌របស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ជាច្រើនជំនាន់ ។ ឈ្មោះពិតប្រាកដនៃ “ព្រៃឡង់” ជាភាសាកួយគឺមានន័យថា “ព្រៃរបស់យើង” ។ ប៉ុន្តែព្រៃនេះ កំពុងរងការខូចខាតដោយការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខុសច្បាប់ ហើយព្រៃដែលនៅសល់កំពុងរងការគំរាមកំហែង ។ ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ បានធ្វើឱ្យទំហំព្រៃឡង់រួមតូចទៅៗកាន់តែខ្លាំង ។ ពុំមានទិន្នន័យជាក់លាក់ពិតប្រាកដទេ ប៉ុន្តែទំហំព្រៃឡង់សព្វថ្ងៃគឺនៅសល់ត្រឹមចន្លោះពី ១៣ម៉ឺន ទៅ៣៥ម៉ឺន ហិកតាប៉ុណ្ណោះ ។
ខ្យល់ព្យុះកើតឡើងសឹងតែរាល់ឆ្នាំ ហើយទឺកជំនន់គឺខុសប្លែក ជាក់ស្ដែងឆ្នាំហ្នឹង ទឹកជំនន់ដែលនៅជាប់ៗព្រៃឡង់ហ្នឹងគឺមានការកើនឡើងខ្ពស់ ការបញ្ចេញពន្លឺព្រះអាទិត្យហ្នឹងក៏ខ្លាំង ដូចថា ក្ដៅមែនទែន គឺថា ក្ដៅខ្លាំងមែនទែននៅតំបន់ពួកខ្ញុំនៅជាប់ព្រៃៗហ្នឹង ហើយមួយទៀតភ្លៀងផ្គរដែលពួកខ្ញុំធ្វើស្រែចំការហ្នឹងគឺអត់ទៀងដូចមុនទេ ជួនកាលត្រូវភ្លៀងក៏ភ្លៀង មិនត្រូវភ្លៀង ក្នុងវស្សាហ្នឹងគឺខែមួយណានោះគឺដាច់ហ្មង ចឹងការបង្កបង្កើនផលសម្រាប់ពួកខ្ញុំគឺអត់បានល្អប្រសើរប៉ុន្មានទេ
លោក ខេម សុឃី គឺជាសកម្មជនការពារបរិស្ថាន និងជាសមាជិកបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដែលតែងតែល្បាតព្រៃឡង់ ។ បណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ គឺជាក្រុមសមាជិកសហគមន៍មូលដ្ឋានមួយ ដែលការពារព្រៃពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខុសច្បាប់ និងកសិឧស្សាហកម្មដែលប៉ះពាល់ដល់ព្រៃឈើ ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនៃការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើយ៉ាងទូលំទូលាយនៅកម្ពុជា ព្រៃឡង់ត្រូវបានកំណត់ជាគោលដៅយ៉ាងជាក់លាក់ ដោយសារតម្រូវការនៃឈើប្រណិត ដែលមានតម្លៃថ្លៃនៅក្នុងឧស្សាហកម្មគ្រឿងសង្ហារឹម ។
អ្នកល្បាតព្រៃដូចលោក សុឃី ចូលព្រៃម្ដងៗជាច្រើនថ្ងៃ ដោយចងក្រងឯកសារអំពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខុសច្បាប់ ក៏ដូចជាផ្ដួចផ្ដើមគំនិតពិភាក្សាដោយសន្តិវិធី ជាមួយនឹងអ្នកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ប្រសិនបើអាចធ្វើទៅបាន ។ លោក បាននិយាយថា “ការដើរល្បាតសព្វថ្ងៃនេះហ្នឹងគឺមាន ៣០នាក់ ពួកខ្ញុំ កាលឆ្នាំមុនៗ ដកបានរណារយន្ត យើងធ្វើការដកហូតពីជនល្មើស ឬអ្នកដែលកាប់ឈើហ្នឹង ពួកខ្ញុំតែងតែធ្វើកិច្ចសន្យាមួយឱ្យគាត់ផ្ដិតមេដៃដោយខ្លួនឯងថា ឈប់អារឈើនៅតំបន់ហ្នឹង” ។ លោក បន្តថា “ហើយមួយទៀតវត្ថុតាង ឬសម្ភារៈទាំងប៉ុន្មានហ្នឹង ពួកខ្ញុំតែងតែបញ្ជូនទៅមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដែលធ្វើការនៅក្នុងព្រៃឡង់” ។
ភាពសកម្មនិយមផ្នែកបរិស្ថានរបស់លោក សុឃី បានចាប់ផ្ដើមនៅអំឡុងឆ្នាំ២០១៣-២០១៤ នៅពេលដែលលោកកត់សម្គាល់ថា ធនធានធម្មជាតិកំពុងរងការបំផ្លិចបំផ្លាញយ៉ាងឆាប់រហ័ស ។ លោកព្រួយបារម្ភថា ព្រៃឡង់ នឹងបាត់បង់ទៅឆាប់ៗ ដែលនាំឱ្យមានផលវិបាកនៃមហន្តរាយជាច្រើន ។ លោក បានរៀបរាប់ថា “ខ្យល់ព្យុះកើតឡើងសឹងតែរាល់ឆ្នាំ ហើយទឺកជំនន់គឺខុសប្លែក ជាក់ស្ដែងឆ្នាំហ្នឹង ទឹកជំនន់ដែលនៅជាប់ៗព្រៃឡង់ហ្នឹងគឺមានការកើនឡើងខ្ពស់ ការបញ្ចេញពន្លឺព្រះអាទិត្យហ្នឹងក៏ខ្លាំង ដូចថា ក្ដៅមែនទែន គឺថា ក្ដៅខ្លាំងមែនទែននៅតំបន់ពួកខ្ញុំនៅជាប់ព្រៃៗហ្នឹង ហើយមួយទៀតភ្លៀងផ្គរដែលពួកខ្ញុំធ្វើស្រែចំការហ្នឹងគឺអត់ទៀងដូចមុនទេ ជួនកាលត្រូវភ្លៀងក៏ភ្លៀង មិនត្រូវភ្លៀង ក្នុងវស្សាហ្នឹងគឺខែមួយណានោះគឺដាច់ហ្មង ចឹងការបង្កបង្កើនផលសម្រាប់ពួកខ្ញុំគឺអត់បានល្អប្រសើរប៉ុន្មានទេ” ។
ភាពសកម្មរបស់លោក សុឃី គឺធ្វើឡើងដោយឆន្ទៈផ្ទាល់ខ្លួន ។ លោកបានពន្យល់ថា “ឆ្នាំកន្លងទៀត មានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ក្រុមបណ្ដាញពួកខ្ញុំ ដែលការពារហ្នឹង” ។ លោកបន្តថា “ខ្ញុំកន្លងមក នៅខេត្តក្រចេះហ្នឹងធ្លាប់ត្រូវបានចាប់ឃាត់ខ្លួន ឬក៏បញ្ជូនទៅតុលាការ ជារួមគឺបានវាយតប់ខ្ញុំផ្ទាល់នៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ ហើយមួយទៀតការចូលនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ ត្រូវបានការវាយតប់ពីមន្ត្រីបរិស្ថាន ដែលជាអ្នកការពារធនធានធម្មជាតិរបស់ខ្មែរដូចគ្នា អាហ្នឹងជាបទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំបំភ្លេចមិនបានទេ” ។ លោក ក៏បានពន្យល់ពីរបៀបដែលក្រុមហ៊ុនឯកជន ដាក់ពាក្យប្ដឹងលោក ដោយសារតែលោក និងសកម្មជនផ្សេងទៀត បានថតយករូបភាព ក្រុមហ៊ុនដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពខុសច្បាប់របស់ពួកគេ ។
លោក ខេម សុឃី ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍នៅផ្ទះរបស់លោក ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ។
លោក បានបន្ថែមពីការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់អាជ្ញាធរថា “បើតាមបទចោទគេ គឺចោទច្រើនពីបទទៅរំលោភលំនៅឋាន ថាយើងចូលទៅលំនៅឋានគេ” ។ លោកបន្តថា “មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធធ្វើបាបខ្ញុំ ហៅខ្ញុំទៅផ្ដិតមេដៃ ឱ្យខ្ញុំឈប់ចូលព្រៃ អាហ្នឹងជាបទពិសោធន៍ខ្ញុំជូរចត់” ។
លោក សុឃី ធ្លាប់ត្រូវបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ផ្ទះរបស់លោក ដោយរងការដាក់សម្ពាធ និងការគំរាមកំហែង លើសពីករណីព្រៃឡង់ ។ ដោយចង្អុលទៅកាន់ទីតាំងនៅទល់មុខផ្ទះរបស់លោក លោកបានរៀបរាប់ពីរបៀបដែលមនុស្សមួយចំនួនបានព្យាយាមចរចាជាមួយលោក ដើម្បីឱ្យលោកបញ្ឈប់ភាពសកម្មនិយម ។ លោក បាននិយាយថា “គេចូលមកផ្ទាល់ហ្មង គេមកនិយាយរឿងសូក ពាក្យខ្មែរយើងគឺការសូកប៉ាន់ ដើម្បីឱ្យយើងផ្អាកការងារធ្វើ ផ្អាកឈប់ធ្វើការងារលើវិស័យធនធានធម្មជាតិហ្នឹងណា គាត់នឹងមានកញ្ចប់អ្វីខ្លះឱ្យ ឬធ្វើផ្ទះសម្បែងឱ្យយើងចឹងណា” ។
ការបដិសេធរបស់លោក សុឃី ក្នុងការបញ្ឈប់សកម្មភាពការពារបរិស្ថាន ត្រូវបានប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិត ។ លោកបាននិយាយថា “គាត់បានប្រមាថពួកខ្ញុំថា ឱ្យតែជួបកន្លែងណា បាញ់ចោលកន្លែងហ្នឹង” ។ ទាហាន និងនគរបាលស្រុក បានប្រៀបធៀបលោកទៅនឹង លោក ឈុត វុទ្ធី សកម្មជនបរិស្ថានដ៏លេចធ្លោម្នាក់ដែលត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់អំឡុងពេលល្បាតព្រៃ ។
សារដែលខ្ញុំចង់ផ្ដាំទៅយុវជន និយាយទៅអ្នកដែលត្រូវការដកដង្ហើមពីព្រៃឈើហ្នឹង ឱ្យចេះចូលរួមការពារព្រៃ
ប៉ុន្តែលោក សុឃី មិនខ្លាចនឹងការគំរាមកំហែងទាំងនេះទេ ។ លោកបាននិយាយថា “វិសាលភាពនៃព្រៃឡង់យើង កាន់តែតូចទៅៗ” ។ លោក សុឃី បានប្រឈមនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើរូបរាងកាយ ពាក់ព័ន្ធនឹងការងាររបស់លោកកន្លងមក ដោយសារតែអ្វីដែលលោកភ័យខ្លាចបំផុតគឺផលវិបាកនៃការបាត់បង់ព្រៃឡង់ សម្រាប់លោក និងសហគមន៍របស់លោក ។ លោកថា “ការបាត់បង់ ឬក៏លែងមាននូវព្រៃសម្រាប់អភិរក្ស ឬក៏នឹងសូន្យអស់ទៅ សហគមន៍នៅជុំវិញព្រៃឡង់នឹងមានការរងគ្រោះខ្លាំង ប្រជាពលរដ្ឋដែលនៅតំបន់ព្រៃហ្នឹងគឺ កូនចៅគាត់ដែលធ្លាប់អាស្រ័យផល រកផលបានហ្នឹង ដល់ពេលរកអត់បាន គាត់ចំណាកស្រុកចាកចេញពីមូលដ្ឋានទៅធ្វើការនៅកន្លែងផ្សេងៗ ដើម្បីរកចំណូលសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ” ។
យោងតាមលោក សុឃី អាជ្ញាធរបានចោទប្រកាន់ថា សកម្មភាពសហគមន៍របស់លោកគឺខុសច្បាប់ ដោយសារតែបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់មិនបានចុះបញ្ជីតាមផ្លូវច្បាប់ ។ លោកបាននិយាយថា “ការចុះឈ្មោះមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកខ្ញុំដែលត្រូវចុះឈ្មោះទេ ព្រោះព្រៃហ្នឹង អ្នកណាក៏មានសិទ្ធិការពារ អ្នកណាក៏មានសិទ្ធិចូល មិនថាតែមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធដែលមានកាតព្វកិច្ចហ្នឹងទេ” ។
ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ ចន្លោះឆ្នាំ២០១១ ដល់ឆ្នាំ២០២១ នៅតំបន់ព្រៃឡង់ ។
ចក្ខុវិស័យរបស់លោក សុឃី សម្រាប់ព្រៃឡង់ គឺមានភាពច្បាស់លាស់ថា “ក្ដីស្រមៃមួយគឺចង់ឱ្យព្រៃឡង់ក្លាយជាតំបន់មួយដែលមានការអភិរក្សមាំទាំ ហើយក្លាយជាតំបន់មួយដែលអាចនាំភ្ញៀវចូលទៅមើល ទៅទស្សនា ឬក៏ទៅដើរកម្សាន្តនៅក្នុងព្រៃ មើលទិដ្ឋភាពនៃដើមឈើធំៗ មានទស្សនាសត្វព្រៃ ព្រៃស្រោង មានទឹក អាចទស្សនាហើយថតផ្ដិតយករូបភាពស្អាតៗ” ។ លោកផ្ញើសារសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលថា សូមឱ្យពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ពាក់ព័ន្ធ និងធ្វើការដាក់ទោសឱ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះអ្នកណាដែលបំផ្លាញព្រៃឈើ ។
លោក សុឃី បាននិយាយថា “យើងមិនទាន់ហួសពេលទេ ក្នុងកិច្ចការពារវិស័យធនធានធម្មជាតិដែលយើងមាន យើងត្រូវធ្វើពហិការក្នុងការកាប់ឈើ ឬក៏ការដឹកជញ្ជូនឈើ” ។ លោកបន្ថែមថា “សារដែលខ្ញុំចង់ផ្ដាំទៅយុវជន និយាយទៅអ្នកដែលត្រូវការដកដង្ហើមពីព្រៃឈើហ្នឹង ឱ្យចេះចូលរួមការពារព្រៃ” ៕