សកម្មជនដីធ្លី សហគមន៍ស្រែប្រាំង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ
ការរំលោភយកដីធ្លី ការផ្ដល់ដី និងការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ នៅតែបន្តកើតមានឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទំហំធំជាច្រើន ត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍កសិ-ឧស្សាហកម្ម ដែលជាដើមហេតុចម្បងមួយនៃបញ្ហាដីធ្លី រួមមានការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ និងការរំលោភយកដីធ្លី ចាប់តាំងពីអំឡុងឆ្នាំ២០០៥មក ដោយបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋរាប់សែននាក់ ។ គ្រួសារជាច្រើនត្រូវបានបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ ហើយសហគមន៍ទាំងមូល ត្រូវបានបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង ប្រវត្តិសាស្រ្ត និងជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ ។ សកម្មជនដីធ្លី និងអ្នកការពារបរិស្ថាន ប្រឈមនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែការសម្ដែងមតិរបស់ពួកគេប្រឆាំងនឹងការផ្ដល់ដី និងការរំលោភយកដីធ្លី ទាំងនេះ ។ លោក សែម សាង គឺជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកគេទាំងនោះ ។
លោក សែម សាង បាននិយាយថា “ខ្ញុំជាកសិករនៅភូមិស្រែប្រាំងផ្ទាល់តែម្ដង ហើយជាស្រុកកំណើតរបស់ខ្ញុំតែម្ដង” ។ គ្រួសាររបស់លោក និងប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាង ៦០០គ្រួសារផ្សេងទៀត នៅក្នុងសហគមន៍ជាច្រើន ក្នុងស្រុកតំបែរ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ត្រូវបានរងគ្រោះដោយទំនាស់ដីធ្លីជាច្រើនឆ្នាំជាមួយក្រុមហ៊ុនចំការកៅស៊ូចិន ហាម៉ឹនី វីន អ៊ិនវេសមេន ។ ការកាន់កាប់របស់ក្រុមហ៊ុន ទៅលើដីធ្លីនេះ ត្រូវបានគាំទ្រ និងអនុវត្តដោយរដ្ឋ ហើយក្រុមហ៊ុននេះ បានទាមទារយកដីព្រៃ និងដីស្រែចំការរបស់សហគមន៍ ។ ការមើលឃើញពីការរំលោភបំពានទាំងនេះ បានលើកទឹកចិត្តលោក សែម សាង ដើម្បីឱ្យធ្វើការឆ្លើយតប ។
សូមឱ្យបងប្អូនឈរនៅលើឆន្ទៈមួយឱ្យរឹងមាំ ជួយប្រទេសយើង សិទ្ធិឬក៏អំណាច មិនមែនគេយកមកប្រគល់ឱ្យយើងទេ បើយើងមិនតស៊ូ ឈ្មុសឈ្មុលប្រឹងប្រែងទេ អត់មានអ្នកណាយកមកប្រគល់ឱ្យយើងទេ
បំណងរបស់លោក សែម សាង ក្នុងនាមជាសកម្មជន គឺ ដើម្បីការពារដីធ្លី ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់សហគមន៍ និងការធានាសិទ្ធិទាំងនោះ ដោយការទាមទារវិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុ សម្រាប់ដីធ្លីទាំងនោះ “ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន ដែលជាឧកញ៉ា ឬក៏ឯកឧត្ដមចឹងទៅ គាត់បានមកឈូសឆាយ ឬក៏ឃុបឃិតជាមួយអាជ្ញាធរភូមិអីចឹងទៅ អាចនឹងយកដីប្រជាពលរដ្ឋ ជាដីសហគមន៍ហ្នឹង នៅក្នុងភូមិស្រែប្រាំងហ្នឹង អស់តែម្ដង” ។
លោក សែម សាង បានឃើញការបណ្ដេញចេញជាច្រើន និងផលប៉ះពាល់យ៉ាងអាក្រក់ ដែលកើតមានលើ ជីវភាពរស់នៅ និងក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកភូមិ ។ យោងតាមច្បាប់ភូមិបាល ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានកាន់កាប់ដីធ្លីលើសពី៥ឆ្នាំ មុនឆ្នាំ២០០១ គឺមានសិទ្ធិទទួលបានការការពារយ៉ាងច្បាស់ ។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរដីធ្លី បានចុះហត្ថលេខាផ្ដល់ដីសហគមន៍ទាំងនេះ ឱ្យទៅភាគីដទៃ ទោះបីជាសហគមន៍បានកាន់កាប់ដីធ្លីទាំងនេះជាច្រើនជំនាន់មកហើយក៏ដោយ ។ លោកបន្តថា “កាលនៅដី យើងអាចបង្កបង្កើនផលនៅក្នុងនោះ បានដូចជាដំឡូង ដូចជារកត្រី ត្រពាំង” ។
លោក សែម សាង ទទួលស្គាល់ថា ភាពសកម្មលើបញ្ហាដីធ្លី គឺលំបាក ។ ភាគច្រើនភាពសកម្មរបស់លោក គឺផ្ដោតលើការជួបជុំគ្នា និងការសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សមាជិកសហគមន៍ ដើម្បីការពារសិទ្ធិដីធ្លីរបស់ពួកគេ ។ លោកបានលើកឡើងថា “យើងធ្វើដំណើរទៅភ្នំពេញ ឬក៏ទៅខេត្ត ដាក់ញត្តិម្ដងៗអីចឹងទៅ យើងត្រូវប្រើពេលវេលា ហើយយើងប្រឹងតស៊ូ និងអត់ធ្មត់ខ្លាំងមែនទែនហ្មង យើងត្រូវទៅមើលក្រុមគ្រួសារយើង យើងខ្វះការហូបចុក យើងខ្វះថវិកាឱ្យកូនទៅរៀនសូត្រ” ។
លោក សែម សាង ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍នៅការិយាល័យអង្គការលីកាដូ ខេត្តកំពង់ចាម ។
លោក សែម សាង ត្រូវបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ចំពោះភាពសកម្មរបស់លោក ដោយក្រុមហ៊ុនបង្ក និងអាជ្ញាធរដែលឃុបឃិតគ្នា ហើយលោកចាំមិនអស់ពីចំនួនបទចោទដែលបានចោទប្រកាន់លើរូបលោកទេ ។ លោកលើកឡើងពីករណីមួយ ដែលលោក និងសមាជិកសហគមន៍ផ្សេងទៀត ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីការកាន់កាប់អាវុធខុសច្បាប់ ក្រោយពីត្រូវបានទម្លាក់កំហុសដោយអាជ្ញាធរឃុំ និងស្រុក ដែលបានយកកាំភ្លើង AK-47 ទៅលាក់ទុកនៅ ក្នុងដីព្រៃ អំឡុងឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ ។
លោក សែម សាង បានពន្យល់ថា ព្រៃនៅទីតាំងនោះត្រូវបានភ្លើងឆេះ អំឡុងពេលនោះ មានន័យថា កាំភ្លើងនោះគួរតែត្រូវបានខូចខាតផងដែរ ប្រសិនបើអ្នកភូមិទាំងនោះពិតជាបានកាន់កាប់កាំភ្លើងនៅពេលនោះមែន ។ ប៉ុន្តែកាំភ្លើងនោះ ត្រូវបានរកឃើញថានៅថ្មី ដោយច្រកនៅក្នុងថង់ផ្លាស្ទិច នៅក្រោមដើមដូងព្រះមួយដើម “ចឹងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋគាត់ភ័យព្រួយ អ្នកខ្លះពិបាកចិត្តក៏ឈប់តវ៉ាខ្លះចឹងជាដើម ព្រោះដោយសារតែយើងជាប់បណ្ដឹងព្រះរាជអាជ្ញាច្រើន” ។
ខណៈពេលដែលលោក សែម សាង ជាប់ពន្ធនាគារ នគរបាលត្រូវបានដាក់ពង្រាយ នៅក្នុងសហគមន៍របស់លោក ព្រមទាំងមានការចាប់ខ្លួន និងការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាលើរូបរាងកាយចំពោះអ្នកភូមិទាំងបុរស និងស្រ្តី ផងដែរ ។
លោក សែម សាង ថាបទចោទទាំងនេះគឺជារឿងនយោបាយ ហើយលោកនៅតែមានជំហររឹងមាំ ក្នុងការការពារសហគមន៍របស់លោក ។ ក្រោយមក លោក សែម សាង ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីលោកបានប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ទៅកាន់សាលាឧទ្ធរណ៍ត្បូងឃ្មុំ ។ នៅឆ្នាំ២០២២ លោកត្រូវបានតុលាការកំពូលរកឃើញថា គ្មានទោស ប៉ុន្តែលោកបានជាប់ពន្ធនាគារ២ឆ្នាំរួចហើយ គិតត្រឹមពេលនោះ ។ លោកលើកឡើងថា “នៅក្នុងពន្ធនាគារ វាតែងតែពិបាក បងប្អូនមិនមែនចង់ទៅនៅក្នុងនោះទេ ព្រោះដោយសារតែមានមនុស្សច្រើន វារមាស់ វាអត់មានទឹកប្រើប្រាស់ ហើយយើងហូបចុកអត់បានគ្រប់គ្រាន់ផងទៀត” ។
ខណៈពេលដែលលោក សែម សាង ជាប់ពន្ធនាគារ នគរបាលត្រូវបានដាក់ពង្រាយ នៅក្នុងសហគមន៍របស់លោក ព្រមទាំងមានការចាប់ខ្លួន និងការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាលើរូបរាងកាយចំពោះអ្នកភូមិទាំងបុរស និងស្រ្តី ផងដែរ ។
លោក ក៏បានបដិសេធការសូកប៉ាន់ពីមន្ត្រី ដែលព្យាយាមបញ្ឈប់ភាពសកម្មរបស់លោកផងដែរ “ឯកឧត្ដមនៅភ្នំពេញ គាត់បានខលមកខ្ញុំថា អាហ្នឹងខ្ញុំអត់និយាយឈ្មោះទេ គ្រាន់តែថា គាត់ឱ្យខ្ញុំនិយាយជាមួយពលរដ្ឋទៅថា បើគាត់ត្រូវយកលុយ ប្រាប់ខ្ញុំ ហើយនឹងបង ចង់បានផ្ទះល្វែង ឬក៏ឡាន បងប្រាប់ខ្ញុំមក យកតម្លៃប៉ុន្មាន? ពេលដែលគេទាញមិនបាន គេធ្វើអីយើងមិនកើត គេអាចនឹងដាក់ប្រព័ន្ធតុលាការមួយឱ្យយើងគាំងមួយសិន” ។ លោកមានភាពស្មោះត្រង់ជាមួយសហគមន៍របស់លោក “យើងអត់មានយកលុយបុគ្គលណា មកចង់មានចង់បាន តែក្រុមគ្រួសារបងប្អូនយើងទេ យើងចង់បានព្រោះជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋជាដីសហគមន៍នេះ ព្រោះជាដីប្រជាពលរដ្ឋយើងទាំងអស់គ្នា មិនមែនដីរូបខ្ញុំផ្ទាល់ទេ” ។
លោក សែម សាង និងសមាជិកសហគមន៍ មកពីខេត្តត្បូងឃ្មុំ ជួបជុំគ្នានៅខាងមុខក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីទាមទាររកដំណោះស្រាយលើជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃរបស់ពួកគេ ។
លោក សែម សាង បានលើកឡើងពីបញ្ហាលំបាកនៃភាពសកម្មរបស់លោកផងដែរ “ថ្មីៗនេះគឺខ្ញុំបានកម្ចីប្រាក់ [ពីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ] ចំនួន ៨ពាន់ដុល្លារ” ។ លោក ត្រូវបានបង្ខំឱ្យលក់ដីប្រមាណ ១ហិចតាកន្លះ ដើម្បីបង់សងឱ្យបានទាន់ពេល ។ លោកបន្ថែមថា កម្ចីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវបានរំពឹងថា ជួយធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែរឿងនេះមិនបានកើតឡើងទេ ។
នៅពេលសួរពីរបៀបដែលលោកជម្នះលើបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ លោក សែម សាង ឆ្លើយតបថា “ខ្ញុំបន្តដំណើរទៅមុខទៀត ដោយសារការសិក្សារបស់កូនខ្ញុំក៏វាបាត់បង់ទៅហើយ ហើយអត់បានរៀនសូត្រគ្រប់គ្រាន់ទេ ដោយសារតែកាលខ្ញុំចូលទៅក្នុងពន្ធនាគារ២ឆ្នាំហ្នឹង អត់បានជួយអីគ្រួសារទេ ជីវភាពយើងក៏ខ្វះខាត ។ យើងត្រូវបន្តទៅទៀត ធ្វើដំណើរទៅមុខទៀត ហើយនឹងរកដំណោះស្រាយ” ។
លោក សែម សាង ក៏បានផ្ដល់ដំបូន្មានសម្រាប់សកម្មជនផ្សេងទៀតថា “សូមឱ្យបងប្អូនឈរនៅលើឆន្ទៈមួយឱ្យរឹងមាំ ជួយប្រទេសយើង សិទ្ធិឬក៏អំណាច មិនមែនគេយកមកប្រគល់ឱ្យយើងទេ បើយើងមិនតស៊ូ ឈ្មុសឈ្មុលប្រឹងប្រែងទេ អត់មានអ្នកណាយកមកប្រគល់ឱ្យយើងទេ” ៕