សកម្មជនការពារសិទ្ធិការងារសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ នៅរាជធានីភ្នំពេញ
កូដកម្មដែលអូសបន្លាយពេលយូរជាងគេ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជា បានចាប់ផ្ដើមកើតមាន នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ចាប់តាំងពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ មកដល់បច្ចុប្បន្ន ។ កូដកម្មនេះ ធ្វើឡើងដោយសហជីពមួយដែលមានថ្នាក់ដឹកនាំជាស្ត្រី គឺសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ (សហជីពណាហ្គាវើលដ៍) ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការបញ្ឈប់បុគ្គលិកទ្រង់ទ្រាយធំ នៅកាស៊ីណូប្រណិត ណាហ្គាវើលដ៍ កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ ។ ប្រធានសហជីពនេះ ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ តាំងពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ដែលត្រូវបានជំនុំជម្រះនៅក្នុងសវនាការ ជាមួយសមាជិក និងអ្នកគាំទ្រសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ ចំនួន៨នាក់ផ្សេងទៀត ពាក់ព័ន្ធនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ ។ កញ្ញា ឈឹម សុខន គឺជាសមាជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមសមាជិកស្រ្តីទាំង៩នាក់ នៃសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងករណីនេះ ។
ទោះបីជាទទួលរងសម្ពាធពីការទទួលខុសត្រូវច្រើនពីដំបូង កញ្ញា សុខន ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តដោយស្មារតីសាមគ្គីនៅក្នុងសហជីព៖ “នៅពេលនាងខ្ញុំទៅចូលរួមប្រជុំរហូតចឹង គេក៏សំឡឹងឃើញខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ការងារសហជីពអ៊ីចឹង គេក៏ធ្វើការបោះឆ្នោតដោយឱ្យនាងខ្ញុំឈរឈ្មោះ ហើយពេលហ្នឹងខ្ញុំអត់មានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ឈរឈ្មោះទេ” ។ ការបញ្ឈប់បុគ្គលិកនៅខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ បានធ្វើឱ្យមនុស្ស ១៣២៩នាក់ ត្រូវបានបណ្ដេញចេញពីការងារ ។ ក្នុងនោះ បុគ្គលិកប្រមាណជា ១១០០នាក់ (៨២%) មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ រួមមានថ្នាក់ដឹកនាំទាំងអស់ និងសមាជិកជាច្រើននាក់ទៀត ។
មិនមែនទាមទារសម្រាប់តែខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ខ្លួនឯងទេ គឺពេលដែលយើងបានទទួលភាពយុត្តិធម៌ហ្នឹង គឺយើងទទួលបានគ្រប់កម្មករទាំងអស់ គ្រប់កន្លែងទាំងអស់
ដំបូង កញ្ញា សុខន ត្រូវបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយអាជ្ញាធរ អំឡុងពេលសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ធ្វើកូដកម្មដាច់ដោយឡែកមួយទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ នៅពេលដែលកញ្ញាត្រូវបានអាជ្ញាធរហ៊ុមព័ទ្ធ និងឃាត់ខ្លួនទៅស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ មុនពេលត្រូវបានដោះលែងមកវិញ បន្ទាប់ពីការឃាត់ខ្លួនរយៈពេលខ្លី ។ ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ កញ្ញា ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារម្ដងទៀតរយៈពេលជាង ២ខែ ពាក់ព័ន្ធនឹងការចូលរួមបន្តធ្វើកូដកម្មរបស់សហជីពណាហ្គាវើលដ៍ “ខ្ញុំត្រូវទៅរស់នៅក្នុងបន្ទប់ដែលមានមនុស្ស១០០នាក់ជាង ហើយគេងសម្រាកដូចត្រីឆ្អើរអ៊ីចឹង បញ្ច្រាស់ក្បាលគ្នាទៅមក ហើយបន្ទប់ទឹកអត់មានកន្លែងបាំង អត់មានទឹកងូតគ្រប់គ្រាន់ ហើយអាហារទៀតគឺយើងទទួលយកអត់បានហ្មង គឺពិបាកមែនទែន” ។
កញ្ញា សុខន បានបន្ថែមទៀតថា កញ្ញា មិនមែនជាមនុស្សតែម្នាក់ដែលរងគ្រោះដោយដៃអាជ្ញាធរប៉ុណ្ណោះទេ អំឡុងពេលធ្វើកូដកម្ម “កូដករដែលនៅតវ៉ាខាងក្រៅវិញ គាត់ត្រូវបានអាជ្ញាធររុញច្រាន ។ អ្នកខ្លះហ្នឹង ត្រូវបានរុញរហូតដល់គាត់បាត់បង់កូនក្នុងផ្ទៃ ហើយមានអ្នកខ្លះទៀតត្រូវបានអាជ្ញាធរវៃឡើងបែកមុខបែកមាត់ ហើយអ្នកខ្លះទៀតត្រូវបានអាជ្ញាធរបៀតបៀនដូចជា លូកចាប់ដោះ លូកចាប់គាត់អីជាដើម ហើយជេរប្រមាថគាត់ជាស្ត្រីហ្នឹង ដោយប្រើភាសាអសុរោះ” ។ កញ្ញា បានលើកឡើងថា ការប្រើប្រាស់ភាសាអសុរោះមកលើស្ត្រីពីសំណាក់អាជ្ញាធរ គឺកើតឡើងជាធម្មតាទៅហើយ ហើយកញ្ញាមិនអាចលាក់បាំងការឈឺចាប់ដែលកើតចេញពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទាំងនេះទេ ។ កញ្ញា បាននិយាយថា “យើងអត់អាចទទួលយកបានទេ” ។ កញ្ញា បន្ថែមថា “ពេលខ្លះ យើងពិបាកទប់ទល់ដែរ យើងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាកហើយ លំបាកទៀត លំបាករហូត គឺយើងត្រូវទ្រាំនឹងសម្ពាធច្រើនណាស់ សម្ពាធជីវភាព ហើយយើងមើលឃើញសមាជិកយើងគាត់រងគ្រោះ” ។
កញ្ញា សុខន ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍នៅការិយាល័យអង្គការលីកាដូ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ។
ក្រោយពីកិច្ចសម្ភាសន៍នេះត្រូវបានធ្វើឡើង សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ បានផ្ដន្ទាទោសសកម្មជនសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ចំនួន ៩នាក់ ពីបទញុះញង់ ទាក់ទិននឹងសកម្មភាពសិទ្ធិការងារអហិង្សារបស់ពួកគេ ក្នុងនោះមានកញ្ញា ឈឹម សុខន ផងដែរ ។ កញ្ញា ត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១ឆ្នាំ ៦ខែ ព្រមទាំងត្រូវដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការរហូតទាល់តែមានសាលក្រមស្ថាពរ ទើបចាប់អនុវត្តទោសជាប់ពន្ធនាគាររបស់កញ្ញា ។ តុលាការមិនបានផ្ដល់ហេតុផលក្នុងការចេញសាលក្រមនេះទេ ។
កញ្ញា សុខន ហួសចិត្ត ដែលការការពារសិទ្ធិការងារបាននាំកញ្ញាប្រឈមនឹងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ ។ កញ្ញា ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ពីការខិតខំរបស់សហជីពណាហ្គាវើលដ៍ក្នុងការគោរពច្បាប់ និងនីតិវិធី នៅពេលដែលធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗ ។ កញ្ញា លើកឡើងថា ការដោះស្រាយបញ្ហាតាមផ្លូវតុលាការ សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនធំមួយ គឺងាយស្រួល ជាងសហជីព ដូចជាសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ “យើងត្រូវស៊ូជាមួយក្រុមហ៊ុនលំដាប់យក្ស លំដាប់ក្រុមហ៊ុនអ្នកមាន” ។ កញ្ញា ក៏បានលើកឡើងពីអតុល្យភាពនៅក្នុងអំណាច ធនធាន និងឥទ្ធិពលនយោបាយ រវាងសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ និងក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ថា “គេមានលុយ” ។
នៅពេលសួរថា អ្វីដែលជំរុញចិត្តកញ្ញាឱ្យបន្តតស៊ូ ទោះបីជាប្រឈមនឹងបញ្ហាលំបាកទាំងនេះ ការឆ្លើយតបរបស់ កញ្ញា សុខន គឺ “ខ្ញុំអត់ចង់ឃើញអំពើអយុត្តិធម៌ហ្នឹងទេ ហើយខ្ញុំគិតថា បើខ្ញុំឈប់នៅពេលនេះ ខ្ញុំនឹងទទួលបានភាពអយុត្តិធម៌ហ្នឹងជាប់រហូតអស់មួយជីវិត” ។ កញ្ញាត្រូវបានជំរុញទឹកចិត្តដោយការធ្វើជាគំរូ និងចង់ឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរជាវិជ្ជមានដល់អ្នកដទៃទៀត “មិនមែនទាមទារសម្រាប់តែខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ខ្លួនឯងទេ គឺពេលដែលយើងបានទទួលភាពយុត្តិធម៌ហ្នឹង គឺយើងទទួលបានគ្រប់កម្មករទាំងអស់ គ្រប់កន្លែងទាំងអស់” ។
កញ្ញា សុខន លើកទឹកចិត្តសកម្មជនផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសអ្នកដែលស្ទើរស្ទាក់ក្នុងការនិយាយចេញ ឱ្យរួមគ្នាលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួម ដូចអ្វីដែលកញ្ញាបានធ្វើ ។ កញ្ញាថា “ពេលដែលយើងជួបរឿងអយុត្តិធម៌ យើងមិនត្រូវនៅស្ងៀមទេ” ។ កញ្ញា ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ពីសារៈសំខាន់នៃបទពិសោធន៍ និងថា មិនចាំបាច់ទាល់តែមានការអប់រំផ្លូវការ ដើម្បីអាចក្លាយជាអ្នកតស៊ូមតិប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនោះទេ ។ ប៉ុន្តែកញ្ញា ក៏ទទួលស្គាល់ដែរថា ភាពសកម្មនិយម គឺពិបាកនឹងធ្វើម្នាក់ឯង ហើយថាស្មារតីសហការគ្នាគឺជារឿងសំខាន់ ។ កញ្ញាបន្តថា “កិច្ចការនេះហត់នឿយផ្លូវចិត្ត ប៉ុន្តែខ្ញុំសំណាងដែលមានការគាំទ្រពីក្រុមគ្រួសារ” ។
កញ្ញា សុខន តវ៉ានៅខាងមុខរដ្ឋសភាជាតិ នៅថ្ងៃប្រារព្ធទិវាពលកម្មអន្តរជាតិ ឆ្នាំ២០២៣ ។
កញ្ញា សុខន ក៏បានផ្ញើសារទៅកាន់ រាជរដ្ឋាភិបាល យ៉ាងច្បាស់ថា “យើងចង់ឃើញឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល មានការគាំទ្រ ក្នុងនាមគាត់ជាអាណាព្យាបាលយើង ហើយឱ្យមានដំណោះស្រាយប្រកបដោយភាពយុត្តិធម៌” ។ ចំណែកឯ សាររបស់កញ្ញាចំពោះក្រុមហ៊ុនដូចជា ណាហ្គាវើលដ៍គឺ “ខ្ញុំសូមផ្ញើសារទៅកាន់និយោជកទាំងអស់ថា នេះជាអ្វីដែលបានកើតឡើង ។ សូមបញ្ឈប់ការរំលោភបំពានបុគ្គលិកខ្លួនឯង និងផ្ដល់យុត្តិធម៌ឱ្យពួកគាត់” ។
ព័ត៌មានបន្ថែមអំពីសិទ្ធិការងារ៖: នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ អង្គការលីកាដូ បានប្រារព្ធយុទ្ធនាការ១៦ថ្ងៃទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រ ដោយចូលរួមអបអរសាទរ ដល់ស្រ្តីទាំងអស់ ដែលកំពុងក្រោកឈរដើម្បីសិទ្ធិការងារ និងតស៊ូ ដើម្បីបញ្ចប់អំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រនៅកន្លែងការងារ ។ នៅក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេប “ស្ត្រីរួមគ្នាដើម្បីសិទិ្ធការងារ ៖ រឿងរ៉ាវនៃការតស៊ូចំនួន ៦” អង្គការលីកាដូ បានចែករំលែករឿងរ៉ាវ និងអនុសាសន៍របស់សកម្មជន៦នាក់ ដែលកំពុងតស៊ូ ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំ និងសមាជិកសហជីព សមាគម និងសហព័ន្ធសហជីព ជាដើម ៕