សិទ្ធិកុមារ
អត្ថបទ | “ហេតុអ្វីក៏អាជ្ញាធរមិនការពារ?”
ថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣
ការគាំទ្ររបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចំពោះការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ក្នុងសំណុំរឿង អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ដោយមិនមានការធានាពីមធ្យោបាយតាមផ្លូវតុលាការ និងសេវាកម្មគាំទ្រ គឺធ្វើឱ្យជីវិតស្តី្រនិងកុមារស្ថិតក្នុងហានិភ័យ ។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី បច្ចុប្បន្នរាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតវិធីសាស្ត្រនេះបន្ថែមទៀត ក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យថ្មីមួយ ។
អ្នកស្រី បុប្ផា និងអ្នកស្រី សុធី* ដែលជាអ្នកចែករំលែករឿងរ៉ាវខាងលើ គឺជាស្រី្តដែលស្ថិតក្នុងចំណោមស្រ្តីរងគ្រោះទាំងនោះ ។ សម្រាប់យុទ្ធនាការ១៦ថ្ងៃនៃភាពសកម្មនិយមប្រឆាំងនឹងអំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រក្នុងឆ្នាំនេះ អង្គការលីកាដូ នឹងឈរជាមួយពួកគេក្នុងការទាមទារឱ្យមានភាពយុត្តិធម៌ និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់អ្នកទាំងនោះ ។
របាយការណ៍ | ចំណងក្នុងឡឥដ្ឋ៖ ឱកាសដើម្បីបញ្ចប់ការបញ្ចាំខ្លួនដោះបំណុល និងពលកម្មកុមារក្នុងសិប្បកម្មឡឥដ្ឋនៅកម្ពុជា
ថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣
ការបញ្ចាំខ្លួនដោះបំណុល និងពលកម្មកុមារ នៅតែបន្តរីករាលដាលនៅតាមសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ នៅកម្ពុជា ខណៈដែលអាជ្ញាធររដ្ឋនៅតែបន្តភាពអសកម្មអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ ហើយវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ បានអនុញ្ញាតឱ្យអំពើរំលោភបំពានលើសិទ្ធិមនុស្សនៅតែបន្តមានដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យក្នុងខ្សែចង្វាក់ផលិតកម្មរបស់ខ្លួន ។
ថ្ងៃនេះ ជាទិវាកុមារពិភពលោកឆ្នាំ២០២៣ អង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ) សូមស្នើសុំសារជាថ្មីដល់តួអង្គទាំងអស់ឱ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការអនុវត្តអវិជ្ជមានទាំងនេះ ។ កម្មករត្រូវរួចផុតពីការផ្តល់កំលាំងពលកម្មដើម្បីតែដោះបំណុល ។ ច្បាប់ទាក់ទងពលកម្មកុមារត្រូវ តែពង្រឹង និងអនុវត្តឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ។ ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់អន្តរជាតិត្រូវបញ្ឈប់ការដុតកាកសំណល់ របស់ពួកគេនៅតាមសិប្បកម្មឡឥដ្ឋ ដែលនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពកម្មករ និងកូនៗរបស់ពួកគេ ។
ថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣
សំណល់រោងចក្ររបស់ក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិ រួមចំណែកបង្កហានិភ័យដល់សិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថាននៅក្នុងសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋនៅកម្ពុជា ។ ដូចមានលំអិតនៅក្នុងរបាយការណ៍ ក្នុងឆ្នាំនេះ អង្គការលីកាដូ បានរកឃើញសំណល់កម្ទេចក្រណាត់ពីរោងចក្រកាត់ដេរនៅសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋដែលកំពុងដំណើរការចំនួនប្រាំកន្លែង និងសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋដែលបានបិទអាជីវកម្មជាអចិន្ត្រៃយ៍ចំនួនពីរកន្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្តាល ដែលបានប្រើកម្ទេចក្រណាត់ចេញពីរោងចក្រកាត់ដេរសម្រាប់បញ្ឆេះឡឥដ្ឋ ។ អង្គការលីកាដូ បានរកឃើញនូវសំណល់ដែលមានម៉ាកយីហោលំដាប់អន្តរជាតិចំនួន ១៩ ដែលមានបង្ហាញក្នុងរូបថតដូចខាងក្រោម ។
របាយការណ៍ | ហានិភ័យនៃបំណុល៖ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបែបបរិមាណនៃអ្នកជាប់ជំពាក់កម្ចីខ្នាតតូច នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ
ថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣
នាថ្ងៃនេះ អង្គការសមធម៌កម្ពុជា និងអង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ ចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយស្ដីពី ហានិភ័យនៃបំណុល៖ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបែបបរិមាណនៃអ្នកជាប់ជំពាក់កម្ចីខ្នាតតូច នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ។ របាយការណ៍នេះ បង្ហាញពីការរកឃើញនៅក្នុងការស្ទង់មតិមួយទៅលើប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៧១៧ខ្នងផ្ទះ ។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ បង្ហាញថា ការរីករាលដាលនៃភាពជំពាក់បំណុលច្រើនលើសលប់ បាននាំឱ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើន រួមមានភាពអត់ឃ្លាន ពលកម្មកុមារ និងការលក់ដីដោយបង្ខំជាដើម នៅទូទាំងខេត្តកំពង់ស្ពឺ ។ អ្នកខ្ចីប្រាក់ កំពុងធ្វើការលះបង់ដោយមិនសមស្របជាច្រើន ដើម្បីបង់សងកម្ចីដែលតម្រូវឱ្យដាក់ធានានូវប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដ៏ច្រើនលើសលប់ ហើយជារឿយៗ វាតែងតែលើសពីប្រាក់ចំណូល និងសមត្ថភាពរបស់អ្នកខ្ចី ក្នុងការបង់សង ។
អត្ថបទខ្លីៗ | សកម្មជនដីធ្លីខេត្តកោះកុងជាច្រើននាក់ ត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួន និងចោទប្រកាន់
ថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣
យ៉ាងតិចណាស់មានសកម្មជនដីធ្លីចំនួន ៩ នាក់ មកពីសហគមន៍ចំនួន ៤ នៅក្នុងខេត្តកោះកុង ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ ហើយត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ យោងតាមមាត្រា ៤៩៤ និង ៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដោយគ្រាន់តែអ្នកទាំងនោះព្យាយាមដាក់ញត្តិទៅកាន់ក្រសួងយុត្តិធម៌ ។
នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ អាជ្ញាធរបានរារាំងសមាជិកសហគមន៍ជាច្រើននាក់ ដែលមកពីស្រុកស្រែអំបិល ដើម្បីកុំឲ្យសហគមន៍ទាំងនោះធ្វើដំណើរទៅកាន់រាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីដាក់ញត្តិ ។ អ្នកតំណាងសហគមន៍ជាច្រើននាក់ ដែលមកពីសហគមន៍ចំនួន ៤ ត្រូវបានឃាត់ខ្លួន និងសាកសួរ ។ ក្រោយមក សកម្មជនដីធ្លីចំនួន ១១ នាក់ ត្រូវបានឃាត់ខ្លួន រួចបញ្ជូនខ្លួនទៅកាន់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តកោះកុង នៅក្រុងខេមរភូមិន្ទ ។ សកម្មជនដីធ្លីទាំងនោះត្រូវបានឃាត់ខ្លួនអស់មួយយប់ ជាមួយនឹងក្មេងតូចអាយុ ៦ ឆ្នាំម្នាក់ និង១ខួបកន្លះម្នាក់ របស់សកម្មជនពីរនាក់ ។ ក្មេងទាំងពីរនាក់ បានស្នាក់នៅក្នុងស្នងការដ្ឋានអស់មួយយប់ជាមួយម្តាយរបស់ពួកគេ ។ ឪពុករបស់កុមារអាយុ៦ឆ្នាំ ត្រូវបានហៅឲ្យមកទទួលយកកូន កាលពីព្រឹកមិញ ខណៈដែលសកម្មជនទាំង ១១នាក់ ត្រូវបានបញ្ជូនខ្លួន ទៅសាលាដំបូងខេត្តកោះកុង ។ អ្នកទាំងនោះត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការនៅក្នុងពន្ធនាគារខេត្តកោះកុង ។ សមាជិកសហគមន៍ផ្សេងទៀតត្រូវបានអាជ្ញាធររារាំងពីការប្រមូលផ្តុំនៅខាងក្រៅតុលាការ ដើម្បីគាំទ្រដល់អ្នកតំណាងរបស់ពួកគេ ។
សមាជិកសហគមន៍ជាង ១០០នាក់ មកពីសហគមន៍ទាំង ៥ គ្រោងធ្វើដំណើរមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីម្សិលមិញ ដើម្បីដាក់ញត្តិ ស្នើសុំដល់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង យុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ អន្តរាគមន៍ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់មកលើសកម្មជនដីធ្លី ចំនួន ៣០ នាក់ ដែលមកពីសហគមន៍ចំនួន ៤ ។ នគរបាល បានរារាំងរថយន្តក្រុងដឹកសកម្មជនដីធ្លី ចំនួន ៤គ្រឿង កាលពីព្រឹកមិញនេះ ដោយមានតែរថយន្តមួយគ្រឿងប៉ុណ្ណោះអាចបន្តដំណើរមកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ។
ថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣
យើងខ្ញុំ ជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល មានរាយនាមដូចខាងក្រោម សូមស្នើសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីតាលី បញ្ឈប់នូវការបើកស្មុំកូនអន្ដរប្រទេសឡើងវិញ ។ ប្រទេសកម្ពុជា មិនបានអនុម័តកិច្ចគាំពារ ដែលនឹងការពារអត្ថប្រយោជន៍ល្អបំផុតរបស់កុមារ ឬទប់ស្កាត់ការកើតឡើងវិញ នូវការក្លែងបន្លំ និងអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរ ដែលបានកត់សម្គាល់នៅក្នុងការស្មុំកូនអន្តរប្រទេសដែលកើតមានពីអតីតកាល ។
ប្រទេសជាច្រើន បានហាមឃាត់ការស្មុំកូនអន្តរប្រទេសពីប្រទេសកម្ពុជាពេញមួយទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ បន្ទាប់ពីមានភស្ដុតាងជាច្រើននៃការអនុវត្តដែលប្រាសចាកពីច្បាប់ និងគ្មានសីលធម៌ ។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងអាជ្ញាធរ និងបុគ្គលិកមណ្ឌលកុមារកំព្រា ដែលក្លែងបន្លំឯកសារប្រកាសថា កុមារមួយចំនួនជាក្មេងកំព្រា ឬជាក្មេងគេបោះបង់ចោល ដោយជាទូទៅ មានការផ្លាស់ប្ដូរឈ្មោះ និងថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើតរបស់ពួកគេ ។ បន្ទាប់មក កុមារត្រូវបានគេស្មុំយកទៅចិញ្ចឹមនៅក្រៅប្រទេស ដោយពុំមានការយល់ព្រម ឬដឹងឮពីឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគេ ។ ជាលទ្ធផល ប្រទេសកម្ពុជាខ្លួនឯងផ្ទាល់ បានផ្អាកការស្មុំកូនអន្តរប្រទេសនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ។
ថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣
នៅក្នុងឱកាសនៃការប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិនៃសិទិ្ធកុមារ ឆ្នាំ២០២៣ នេះ និងនៅខណៈដែល កំណើននៃការឃុំខ្លួនអនីតិជននៅក្នុងពន្ធនាគារមានការកើនឡើងខ្ពស់គួរឱ្យកត់សម្គាល់ អង្គការ លីកាដូ សូមអំពាវនាវដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះរួមមាន ក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងស្ថាប័នតុលាការ សូមមេត្តាធ្វើការដោះស្រាយជាបន្ទាន់ចំពោះវិបត្តិដែលកុមារជាច្រើននាក់កំពុងជាប់ និងចម្រើនវ័យនៅក្នុងពន្ធនាគារដ៍ចង្អៀតណែន ហើយដែលការឃុំខ្លួនលើកុមារទាំងនោះ គឺមិនមាន ភាពចាំបាច់ទាល់តែសោះ ។
ចំនួនអនីតិជន ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារទាំង ១៩ កន្លែង ដែលអង្គការ លីកាដូ បានឃ្លាំមើល មានការកើនឡើងជាង ៣០% ដែលជាចំនួនលើសពីចំនួននៅក្នុងឆ្នាំមុន ។ នេះបើយោងទៅតាមព័ត៌មានដែលទទួលបានពីមន្ត្រីរដ្ឋបាលពន្ធនាគារជាច្រើន ។ ចំនួនអនីតិជននៅក្នុង ពន្ធនាគារមានរហូតដល់ទៅ ១.៦៥៨ នាក់ ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣ ។ ប្រហែល ៩៦% នៃអនីតិជនទាំងនោះជាកុមារា ៥២% នៃកុមារទាំងនោះ គឺកំពុងតែជាប់ឃុំជាបណ្តោះអាសន្ន រង់ចាំសវនាការ និង ៣៧% ផ្សេងទៀតកំពុងរង់ចាំសាលក្រមស្ថាពរ ។
ថ្ងៃទី១៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២
ការសិក្សាមួយ ដែលផ្ដល់គាំទ្រដោយ ក្រសួងសហព័ន្ធអាល្លឺម៉ង់សម្រាប់សហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍ (BMZ) បានផ្ដល់ភស្តុតាងបន្ថែមទៀតនៃការរីករាលដាលបញ្ហាជំពាក់បំណុលច្រើនលើសលប់នៅកម្ពុជា ដែលនាំឱ្យមានការលក់ដីដោយបង្ខំជាច្រើនករណី ពោលក្នុងកម្រិតមួយ “ខ្ពស់ខ្លាំង” និង “មិនអាចទទួលយកបាន” ។ លទ្ធផលនៃការសិក្សាបង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាង ១៦៧.០០០ នាក់ បាននិងកំពុងលក់ដី ដើម្បីបង់សងកម្ចីឥណទានក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយ ។ អង្គការហ្វ៊ីអាន (FIAN) ក៏ដូចជា អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនៅកម្ពុជាគឺ អង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ និងអង្គការសមធម៌កម្ពុជា សូមអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ និងម្ចាស់ជំនួយផ្សេងទៀតនៃវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឱ្យគោរពការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកគេ និងចាត់វិធានការជាក់លាក់ និងជាបន្ទាន់ ដើម្បីដោះស្រាយស្ថានភាពដែលមិនអាចប្រកែកបាននេះ ។
ថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២
បណ្ដាញកម្ចីប្រាក់អនឡាញ កំពុងដាក់គោលដៅលើស្រ្តីខ្មែរ នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក និងថេលេក្រាម ដោយទាញអ្នកទាំងនោះឱ្យធ្លាក់ក្នុងបំណុលវ័ណ្ឌក និងការជំរិតទារប្រាក់ តាមរយៈការប្រើប្រាស់រូបភាព និងវីដេអូអាក្រាតរបស់ជនរងគ្រោះ ។ ក្រុមហ៊ុនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងអាជ្ញាធរ មិនទាន់បានចាត់វិធានការលើរឿងនេះទេ ដោយទុកឱកាសឱ្យក្រុមជំរិតទារប្រាក់ទាំងនេះ កេងប្រវ័ញ្ចលើស្រ្តីមួយចំនួនដោយនិទណ្ឌភាព ។
កាលពីឆ្នាំមុន អង្គការលីកាដូ បានផ្ដល់សេវាមួយចំនួនដល់ស្ត្រីបីនាក់ ដែលរងការបៀតបៀនដោយអ្នកផ្ដល់កម្ចីមិនផ្លូវការ ។ ស្ត្រីម្នាក់ៗជួបប្រទះរឿងរ៉ាវស្រដៀងគ្នា ដោយដំបូងពួកគេ បានខ្ចីប្រាក់ប្រមាណ ៥០ដុល្លារពីក្រុមហ៊ុនដែលផ្សព្វផ្សាយនៅលើហ្វេសប៊ុក ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ការចំណាយប្រចាំថ្ងៃ ឬព្យាបាលជំងឺ ប៉ុន្តែចុងក្រោយត្រូវបានក្រុមហ៊ុនគំរាមហែកកេរ្ដិ៍ និងជំរិតទារប្រាក់ បន្ទាប់ពីបានផ្ញើរូបភាព និងវីដេអូអាក្រាត នៅពេលពួកគេព្យាយាមគេចចេញពីបំណុលវ័ណ្ឌក ។
ថ្ងៃទី២៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២
យើងខ្ញុំមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលដែលបើកដំណើរការស្មុំកូនអន្តរប្រទេសឡើងវិញ និងការបង្ហាញច្បាស់ៗពីរដ្ឋាភិបាលប្រទេសអ៊ីតាលីថា ការស្មុំកូនពីប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងតិចចំនួនប្រាំបួនដែលអាចកើតមានឡើង គឺកំពុងត្រូវបានដំណើរការដោយទីភ្នាក់ងារស្មុំកូនជនជាតិអ៊ីតាលី ។ យើងខ្ញុំព្រួយបារម្ភថា ការសម្រេចចិត្តទាំងនេះ នឹងនាំឱ្យគ្រួសារជាច្រើនទៀត ត្រូវបែកបាក់មិនអាចជួបជុំគ្នាវិញបាន ដោយប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៅទន់ខ្សោយនេះ ដែលមិនទាន់បានការពារផលប្រយោជន៍ល្អបំផុតរបស់កុមារកន្លងមក ។
រាជរដ្ឋាភិបាលបានរាយការណ៍ថា ធ្លាប់បានបញ្ជូនកុមារចំនួន៣.៦៩៦នាក់ ទៅក្រៅប្រទេសសម្រាប់ការស្មុំកូន នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៩៨ ដល់ឆ្នាំ ២០១១។ ប្រទេសកម្ពុជាបានផ្អាកការស្មុំកូនអន្តរប្រទេសនេះ បន្ទាប់ពីមានភស្តុតាងនៃការក្លែងបន្លំ និងអំពើពុករលួយ ។ មន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលបានក្លែងបន្លំឯកសារ ដើម្បីប្តូរឈ្មោះ ឬអាយុកុមារមួយចំនួន ឬអះអាងថាពួកគេជាក្មេងកំព្រា ឬត្រូវបានបោះបង់ចោល មុនពេលកុមារទាំងនោះត្រូវបានគេយកទៅចិញ្ចឹមនៅក្រៅប្រទេស ដោយពុំមានការដឹងឮ ឬការយល់ព្រមពីឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេ ។
ថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១
នៅថ្ងៃនីមួយៗនៃយុទ្ធនាការ១៦ថ្ងៃនៃភាពសកម្មនិយមប្រឆាំងនឹងអំពើហិង្សាផ្អែកលើយេនឌ័រ ឆ្នាំ២០២១ ដែលចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ដល់ថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ អង្គការលីកាដូ សូមចែករំលែកការរកឃើញសំខាន់ៗនៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយរបស់ខ្លួនដែលមានចំណងជើងថា “បច្ចុប្បន្នភាពស្ថានភាព” ។ របាយការណ៍នេះ ពណ៌នាលម្អិតពីការរកឃើញសំខាន់ៗនៃការស្ទង់មតិមួយជាមួយមនុស្សជាង ៧០០នាក់ ដែលបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក អាជ្ញាធរកម្ពុជា និងក្រុមហ៊ុនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមផ្សេងទៀត ត្រូវមានវិធានការបន្ថែមទៀត ដើម្បីការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅលើប្រព័ន្ធអនឡាញ ។
អត្ថបទខ្លីៗ | កុមារអាយុ ១៦ឆ្នាំ ដែលកើតជំងឺអូទីស្សឹម ត្រូវបានផ្ដន្ទាទោស ជុំវិញការបង្ហោះសារលើហ្វេសប៊ុក និងថេលេក្រាម
ថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១
នាព្រឹកនេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចផ្ដន្ទាទោសក្មេងប្រុសម្នាក់ អាយុ ១៦ឆ្នាំ ដែលកើតជំងឺអូទីស្សឹម ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៨ខែ ជុំវិញមាតិកា ដែលរូបគេ បានចែករំលែកលើប្រព័ន្ធហ្វេសប៊ុក និងថេលេក្រាម ។ កុមារ ដែលជាកូនប្រុសរបស់ សកម្មជន និងសមាជិកគណបក្សជំទាស់ដែលកំពុងជាប់ឃុំ ត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសពីបទញុះញង់ និងបទប្រមាថមន្ត្រីរាជការសាធារណៈ តាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៩៤ មាត្រា៤៩៥ និងមាត្រា៥០២ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ។ រូបគេ នឹងត្រូវអនុវត្តទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៤ខែ ១៥ថ្ងៃ ដោយទោសនៅសល់ផ្សេងទៀតត្រូវបានព្យួរ ។
កុមារនេះ នឹងត្រូវដោះលែងពីពន្ធនាគារវិញក្នុងខែនេះ ប៉ុន្តែត្រូវបានដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការព្យួរទោសសាកល្បងរយៈពេល២ឆ្នាំ ដោយតម្រូវឱ្យរូបគេបង្ហាញខ្លួននៅចំពោះមុខតុលាការ គ្រប់ពេលដែលត្រូវបានកោះហៅ ឬជូនដំណឹងទៅតុលាការ ប្រសិនបើផ្លាស់ប្ដូរអាសយដ្ឋាន ក៏ដូចជាត្រូវសុំការអនុញ្ញាត ប្រសិនបើចង់ចាកចេញពីប្រទេស ព្រមទាំងលក្ខខណ្ឌផ្សេងទៀត ។
សវនាការសំណុំរឿងនេះ ត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងជាសាធារណៈ ហើយនាព្រឹកនេះ អ្នកឃ្លាំមើល ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលបន្ទប់សវនាការ ដែលមានវត្តមានរបស់កុមារនេះ ។ ក្រោយមក អ្នកឃ្លាំមើល ត្រូវបានតម្រូវឱ្យចេញពីបន្ទប់សវនាការ មុនពេលប្រកាសសាលក្រម ។ បន្ទាប់ពីចាកចេញពីបន្ទប់សវនាការក្រោយពីការប្រកាសសាលក្រម ម្ដាយរបស់កុមារ ត្រូវបានមន្ត្រីតុលាការហែហមចេញពីអគារតុលាការ ខណៈដែលអ្នកស្រីព្យាយាមប្រាប់ទៅអ្នកឃ្លាំមើល និងអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលកំពុងរង់ចាំនៅខាងក្រៅតុលាការ ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រកាសសាលក្រមនេះ ។
ថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចលើកពេលប្រកាសសាលក្រមដោយមិនកំណត់ ក្នុងសំណុំរឿងមួយដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកុមារម្នាក់ អាយុ ១៦ឆ្នាំ ដែលជាកូនប្រុសរបស់អតីតសមាជិកគណបក្សជំទាស់ដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ដោយលើកហេតុផលថា ចៅក្រមក្នុងសំណុំរឿងនេះ “ជាប់រវល់” ។
កុមារដែលម្ដាយរបស់គេបានអះអាងថា មានជំងឺអូទីស្សឹម ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ និងបទប្រមាថមន្រ្តីរាជការសាធារណៈ បន្ទាប់ពីត្រូវបានចាប់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ។ ភស្តុតាងក្នុងសំណុំរឿងនេះរួមមាន សារឆ្លងឆ្លើយក្នុងកម្មវិធីថេលេក្រាម (Telegram) ។ បទចោទនៃមាត្រា៤៩៤ មាត្រា៤៩៥ និងមាត្រា៥០២នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ កំណត់ការដាក់ទោសជាប់ពន្ធនាគារជាអតិបរមារហូតដល់ ២ឆ្នាំ និងប្រាក់ពិន័យផ្សេងទៀត ។
កុមារនេះ ធ្លាប់ត្រូវបានបដិសេធក្នុងការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំ កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ហើយគិតត្រឹមពេលនេះ គេត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេល ១១១ថ្ងៃហើយ ដោយពុំបានរស់នៅជាមួយគ្រួសាររបស់គេទេ ។ កុមារនេះ ក៏ធ្លាប់ជាគោលដៅនៃការវាយប្រហារដោយអំពើហិង្សាផងដែរ ក្នុងនោះមានហេតុការណ៍ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ នៅពេលដែលមានការគប់ដុំឥដ្ឋចំក្បាលរបស់គេ បណ្ដាលឱ្យរងរបួស ព្រមទាំងត្រូវដេរព្យាបាលរបួស ។
ថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១
រាជរដ្ឋាភិបាល គួរចាប់ផ្ដើមចាត់ទុកសិទ្ធិ និងសុខុមាលភាពរបស់កុមារ ជាបញ្ហាស្នូលមួយ ក្នុងការបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីគ្រប់គ្រងនិងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជាសកលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ។ ការរស់នៅរបស់កុមារ ត្រូវបានកែប្រែយ៉ាងខ្លាំង ដោយការបន្តបិទការសិក្សាដោយផ្ទាល់ និងវិធានការបិទខ្ទប់ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយយន្តការជាច្រើនទៀតគួរត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីគាំទ្រ និងការពារសិទ្ធិនិងតម្រូវការរបស់កុមារ ។
នាថ្ងៃប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិកុមារអន្តរជាតិនេះ សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (“អង្គការលីកាដូ”) កំពុងចេញផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់នូវសម្រង់សម្ដីពីកុមារ និងគ្រួសាររបស់ពួកគេ ដែលការរស់នៅរបស់ពួកគេ ត្រូវបានទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយវិធានការឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ។ ពួកគេបានសម្រេចចិត្ត ចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្លួន និងពិពណ៌នាលម្អិតពីវិធានការទប់ស្កាត់វិបត្តិជាសកលនេះ ដែលបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សា សុខភាពផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគេ ជាពិសេសកុមារដែលជាប់នៅក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់ដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាច ។
ថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១
នាថ្ងៃប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិកុមារអន្តរជាតិនេះ អង្គការលីកាដូ កំពុងចេញផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់នូវសម្រង់សម្ដីពីកុមារ និងគ្រួសារ ដែលការរស់នៅរបស់ពួកគេ ត្រូវបានទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយវិធានការឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ។ ពួកគេបានសម្រេចចិត្ត ចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្លួន និងពិពណ៌នាលម្អិតពីវិធានការទប់ស្កាត់វិបត្តិជាសកលនេះ ដែលបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សា សុខភាពផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគេ ជាពិសេសកុមារដែលជាប់នៅក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់ដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាច ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ | សំណើសុំចំណាត់ការតាមផ្លូវច្បាប់ទៅលើករណីអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ការបៀតបៀន និងប្រើអំពើហិង្សាផ្លូវភេទលើស្ត្រី
ថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១
សេចក្ដីដូចបានជម្រាបជូនក្នុងកម្មវត្ថុខាងលើ យើងខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល កំពុងធ្វើការដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សរបស់ស្រ្តី និងសមភាពយេនឌ័រនៅកម្ពុជា ដូចមានរាយនាមខាងក្រោម មានការខកចិត្តជាខ្លាំងដែលស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធមិនបានអនុវត្តឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងមានប្រសិទ្ធភាពតាមគោលការណ៍ច្បាប់ទៅលើករណីហិង្សា និងការបៀតបៀនផ្លូវភេទកន្លងមក ។ នៅក្នុងករណីទាំងនេះ ជនរងគ្រោះមិនបានទទួលនូវយុត្តិធម៌ពេញលេញ ដែលជាហេតុបង្កឱ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ដល់ប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តន៍ច្បាប់នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជំរុញឱ្យមានការកើនឡើងនូវអំពើហិង្សា និងការបៀតបៀនផ្លូវភេទ លើស្ត្រី និងក្មេងស្រី ។ ចំណាត់ការកន្លងមក ក្នុងការបញ្ឈប់តំណែង និងបន្ថយឋានន្តរសក្តិ ឬការស្ងាត់ស្ងៀម ចំពោះមន្រ្តីដែលមានអំណាច មិនបានផ្តល់នូវយុត្តិធម៌សម្រាប់ស្ត្រីរងគ្រោះឡើយ ហើយនេះបង្កជាវប្បធម៌និទណ្ឌភាពផងដែរ ។ ការប្រើអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ការបៀតបៀនផ្លូវភេទ និងប៉ុនប៉ងរំលោភសេពសន្ថវៈ ជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ដែលជនល្មើសគួរតែត្រូវបានផ្តន្ទាទោសទៅតាមច្បាប់ ។ ជាការសង្វេគណាស់ទៅហើយ ដែលស្ត្រីរងគ្រោះត្រូវរស់នៅជាមួយនឹងអតីតកាលដ៏អាក្រក់នេះអស់មួយជីវិតរបស់គាត់ នៅពេលដែលស្ត្រីខំជម្នះនិយាយចេញមក នូវ រូបភាព និងបទពិសោធន៍ដ៏ឈឺចាប់នេះ ក្នុងគោលបំណងតែមួយគត់គឺដើម្បីទទួលបានយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់ ។ ពេលនេះប្រជាពលរដ្ឋ បានសម្តែងចេញនូវការស្អប់ខ្ពើមចំពោះអំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងកំពុងរង់ចាំតាមដាន ចំណាត់ការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលជាពិសេសស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចទៅលើករណីរបស់ ឧកញ៉ា ហេង សៀ ក៏ដូចជាករណី លោក ឌួងឆាយ និង លោក អ៊ុក កុសល ផងដែរ ខណៈករណីផ្សេងៗទៀតដែលមិនត្រូវទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ ឬត្រូវបានដឹងឮ ដោយសារតែជនរងគ្រោះជាច្រើន មិនអាចទម្លាយនូវរឿងរ៉ាវ ដែលបានកើតឡើងចំពោះពួកគាត់ដោយសារកត្តាជាច្រើន រួមទាំងកត្តាសង្គមវប្បធម៌ផងដែរ ។ ចំណាត់ការដ៏ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌របស់ក្រសួងមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ នៅពេលនេះ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការឱ្យសារទៅ ស្ត្រីជាច្រើនទៀតដែលកំពុងរងគ្រោះ ឱ្យមានទំនុកចិត្តនិងជឿជាក់ឡើងវិញ លើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា និងជាសារទៅដល់សង្គមទាំងមូលថាកម្ពុជា ពិតជាមិនអត់ឱនជាដាច់ខាតចំពោះអំពើហិង្សាលើស្ត្រី ហើយអ្នកប្រព្រឹត្តត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ ដូចដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្តេជ្ញាទទួលស្គាល់លើលិខិតតូបករណ៍ និង វិធានការលុបបំបាត់ហិង្សាលើស្ត្រីនិងក្មេងស្រី ទាំងក្នុងច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ។
ថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១
យើងខ្ញុំជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមានរាយនាមដូចខាងក្រោម មានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការកើនឡើងនៃអំពើហិង្សាលើយេនឌ័រ ក្នុងខណៈពេលនៃការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះ ។ យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា សូមមេត្តាបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ និង ចាត់វិធានការក្នុងការការពារទប់ស្កាត់រាល់ទម្រង់ទាំងឡាយនៃអំពើហិង្សាលើស្រ្តី កុមារ និងក្រុមអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា ដែលអាចកើតមានឡើងនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការធ្វើចត្តាឡីស័កនិងនៅតំបន់បិទខ្ទប់ ។
នៅថ្ងៃទី០៩ ខែមេសា រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចបិទខ្ទប់តំបន់មួយចំនួននៅក្នុងខណ្ឌមានជ័យ ខណ្ឌសែនសុខ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ និងសម្រេចបិទខ្ទប់រាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងតាខ្មៅទាំងមូលនៅម៉ោង ០០ ចូលថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ ។ ចំណាត់ការនេះបានបន្តអនុវត្តនៅសង្កាត់មួយចំនួននៅក្រុងសៀមរាបផងដែរ ។ ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវបានស្នើសុំឲ្យអនុវត្តវិធានការ “៣ការពារ ៣កុំ” និងព្យាយាមកុំចេញក្រៅផ្ទះ ប្រសិនបើគ្មានករណីចាំបាច់ ដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ ។
ថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១
យើងខ្ញុំជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមានរាយនាមខាងក្រោម មានការខកចិត្តជាខ្លាំងនៅពេលដែលបានអានសេចក្តីរាយការណ៍ទាក់ទងនឹងមន្ត្រីនគរបាលជាស្ត្រីម្នាក់ បានប្រឈមនឹងវិធានការវិន័យដោយសារការបង្ហោះរូបភាពនៃការបំបៅដោះកូនក្នុងសំលៀកបំពាក់ឯកសណ្ឋាននគរបាលនៅលើទំព័រគណនីហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ ។ រឿងដែលធ្វើឱ្យកាន់តែខកចិត្តទៅទៀតនោះគឺករណីនេះបានកើតឡើងតែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីទិវានារីអន្តរជាតិ ដែលនេះបង្ហាញឱ្យឃើញថែមទៀតថា សិទ្ធិស្រ្តីនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមនៅប្រទេសកម្ពុជា ។
ស្ត្រីមិនគួរត្រូវបានបង្ខំឱ្យជ្រើសរើសរវាងការងារ និងការមើលថែទាំកូននោះទេ ។ ប្រការដែលស្ត្រីជាម្តាយហើយដែលទៅធ្វើការនឹងត្រូវស្តីបន្ទោស បើស្រ្តីនោះធ្វើទាំងការងារនិងភារកិច្ចមើលថែទាំកូន ដូចជាករណីនេះជាឧទាហរណ៍ស្រាប់ ដែលនេះបង្ហាញឲ្យឃើញថារដ្ឋាភិបាលខកខានក្នុងការការពារសិទ្ធិស្ត្រីនៅកន្លែងធ្វើការ ទោះបីជាប្រទេសកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នទៅលើអនុសញ្ញាស្តីពីការលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងប្រឆាំងនឹងស្ត្រីភេទ (ស៊ី ដ) ដែលការពារសិទ្ធិធ្វើការងារដោយមិនមានការរើសអើង ។
ថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១
នាថ្ងៃទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិនេះ សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (អង្គការលីកាដូ) សូមស្នើសុំឱ្យមានការកែលម្អឱ្យបានឆាប់រហ័ស ទៅលើលក្ខខណ្ឌដែលប្រឈមដោយស្ត្រី និងក្មេងស្រី ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារ ដែលមានស្ថានភាពលំបាក និងចង្អៀតណែនខ្លាំង ។
កាលពីខែមុន ស្រ្តីចំនួន៩នាក់ បានចែករំលែករឿងរ៉ាវរបស់ពួកគាត់ជាមួយអង្គការលីកាដូអំពីជីវិតនៅក្នុងមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី២ (ម២) ដែលជាពន្ធនាគារតែមួយគត់នៅកម្ពុជា បង្កើតឡើងសម្រាប់ស្រ្តី និងអនីតិជន ។ ក្នុងនោះ មានស្រ្តី៥នាក់ រួមមាន សុខា បុប្ផា សុភារី ស្រីល័ក្ខ និងច័ន្ទមុនី ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ ឬត្រូវបានដោះលែងកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ។ ឈ្មោះរបស់ពួកគាត់ទាំង៥នាក់ ត្រូវបានប្ដូរ ដើម្បីបិទបាំងអត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគាត់ ។ រីឯអ្នកផ្សេងទៀតគឺជាសមាជិកគ្រួសារនៃស្រ្តីជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារដូចជា អ្នកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ (សូ មេត្តា) កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ។
ស្រ្តីទាំងអស់នេះ បានកំពុងប្រឈមនឹងស្ថានភាពលំបាកនៅក្នុងពន្ធនាគារ ។ ការរំលោភបំពានសិទ្ធិនៅក្នុងពន្ធនាគារមិនគួរត្រូវបានមើលរំលងទេ ហើយនេះជាទំនួលខុសត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនេះឱ្យបានឆាប់ ដោយការអនុវត្តដ៏ល្អផ្អែកតាមបទប្បញ្ញតិ្តនិងច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ ។
ថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១
នាថ្ងៃប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិឆ្នាំ២០២១នេះ អង្គការលីកាដូ សូមស្នើសុំឱ្យមានការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនៃស្ថានភាពដ៏លំបាក ប្រឈមដោយស្រ្តី និងក្មេងស្រី ដែលត្រូវបានជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារនានា ដែលមានលក្ខណៈចង្អៀតណែនខ្លាំងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ ៕
ក្នុងចំណោមស្រ្តីទាំងនេះ មានស្ត្រីជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សដូចជា អ្នកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ (សូ មេត្តា) កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ។ ស្រ្តីទាំងនេះ បានតស៊ូមិនខ្លាចនឿយហត់ ដើម្បីការពារសិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ ប៉ុន្តែពួកគេត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារទៅវិញ ដែលនេះជាការព្យាយាមបញ្ឈប់ភាពសកម្មនិយមបែបអហិង្សារបស់ពួកគេ ។
