កម្ពុជា៖ បញ្ឈប់សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងបង្កើតនីតិវិធីពង្រាងច្បាប់ឲ្យមានតម្លាភាព
ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី១១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥; ក្រុមសង្គមស៊ីវិល
ថ្ងៃនេះ អង្គការសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIDH) និងអង្គការដែលជាសមាជិករួមមានសមាគមអាដហុកការពារសិទិ្ធមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC) និងអង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO) បានលើកឡើងថារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែបញ្ឈប់សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (LANGO)និងបង្កើតនីតិវិធីព្រាងច្បាប់ក្នុងប្រទេសឲ្យមានតម្លាភាព។
លោក Karim Lahidji ប្រធានរបស់អង្គការសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIDH) បានមានប្រសាសន៍ថា “ច្បាប់ដែលផ្តល់ផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សមត្ថភាពរបស់សមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការប្រត្តិបត្តិការងាររបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គួរតែត្រូវបានព្រាងឡើងតាមនីតិវិធីមួយពិតប្រាកដ ដែលរាប់បញ្ចូល និងអនុញ្ញាតឲ្យមានការប្រឹក្សាយោល់ជាមួយអ្នកដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធទាំងអស់”។ លោកបានបន្ថែមទៀតថា “សម្លេងនៃស្ថាប័នដែលមិនរកប្រាក់ចំណេញ ដែលជាស្ថាប័នដ៏សំខាន់សម្រាប់ការលើកស្ទួយ និងការការពារលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា គួរតែត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ និងយកចិត្តទុកដាក់”។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី គួរតែអនុវត្តនូវអ្វីដែលលោកបានមានប្រសាសន៍។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា គោលបំណងនៃច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (LANGO) គឺបង្កើតឡើងដើម្បីធានាឲ្យមានតម្លាភាព ប៉ុន្តែនីតិវិធីនៃការបង្កើតច្បាប់នេះហាក់ដូចជាមិនមានតម្លាភាពនោះឡើយ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (LANGO) ត្រូវបានបញ្ជូនដល់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ហើយអាចនឹងត្រូវបានអនុម័តនៅចុងខែឧសភានេះ ដោយសភាដែលមានសម្លេងភាគច្រើនមកពីគណបក្សកាន់អំណាច។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ចុងក្រោយដែលអង្គការសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIDH) សមាគមអាដហុកការពារសិទិ្ធមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC) និងអង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO) បានទទួលគឺមានលក្ខណៈដូចទៅនឹងឯកសារដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១១។ អង្គការទាំងបី បានរិះគន់ម្តងហើយម្តងទៀតចំពោះឯកសារនោះ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា “សេចក្តីព្រាងច្បាប់លើកទីបួន” ដោយសារតែសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះមានការរឹតបន្តឹងលើសេរីភាពខាងសមាគម និងជាលក្ខខណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរមួយក្នុងការចុះបញ្ជីសម្រាប់អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដោយផ្តល់អំណាចច្រើនហួសកំណត់ដល់មន្ត្រីរបស់អង្គនីតិប្រត្តិបត្តិដែលមិនមែនកើតពីការបោះឆ្នោត និងការរឹតបន្តឹងដែលមិនសមហេតុផលលើអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិមួយចំនួន។
ប្រធានសមាគមអាដហុកការពារសិទិ្ធមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (ADHOC) លោក ធន សារ៉ាយ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីត្រូវតែបញ្ជូនសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះទៅធ្វើការពង្រាងម្តងទៀត និងបើកផ្លូវឲ្យមាននីតិវិធីក្នុងការបង្កើតច្បាប់ ដែលអនុវត្តតាមកាតព្វកិច្ចរបស់កម្ពុជាយោងតាមច្បាប់អន្តរជាតិ”។
ថ្ងៃទី២ ខែមេសា ក្នុងការឃ្លាំមើលក្នុងសេចក្តីបញ្ចប់របស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីបានត្រួតពិនិត្យរបាយការណ៍ជាទៀងទាត់របស់កម្ពុជា គណកម្មាធិការសិទិ្ធមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (HRC) បានបង្ហាញពីទុក្ខកង្វល់លើការខ្វះខាតពីតម្លាភាពក្នុងនីតិវិធីបង្កើតច្បាប់របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ គណកម្មាធិការសិទិ្ធមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ជំរុញកម្ពុជាឲ្យ “ពិចារណាលើការបង្កើតសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងអស់ជាសាធារណៈ ដើម្បីសម្របសម្រួលឲ្យមានការពិភាក្សា និងសន្ទនាជាសារណៈជាមួយនឹងអ្នកតំណាងប្រជាពលរដ្ឋ”។ គណកម្មាធិការសិទិ្ធមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តនូវអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទិ្ធពលរដ្ឋ និងសិទិ្ធនយោបាយ (ICCPR) ដែលកម្ពុជា គឺជារដ្ឋភាគី។ មាត្រា ២៥នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទិ្ធពលរដ្ឋ និងសិទិ្ធនយោបាយធានាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ “ក្នុងការចូលរួមក្នុងកិច្ចការសាធារណៈ”។
នាយិការអង្គការ លីកាដូ អ្នកនាង ណាលី ពីឡូក បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី គួរតែអនុវត្តនូវអ្វីដែលលោកមានប្រសាសន៍។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា គោលបំណងនៃច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងច្បាប់ស្តីពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (LANGO) គឺបង្កើតឡើងដើម្បីធានាឲ្យមានតម្លាភាព ប៉ុន្តែនីតិវិធីនៃការបង្កើតច្បាប់នេះគឺហាក់បីដូចជាមិនមានតម្លាភាពនោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្នុងរយៈប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលបែរជាបង្កើតសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈគាបសង្កត់ជាច្រើន ដោយឯកតោភាគី និងសម្ងាត់ទៅវិញ។”
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីឧក្រិដ្ឋកម្មលើប្រព័ន្ធបចេ្ចកវិទ្យា ដែលត្រូវបានព្រាងឡើងដោយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ (MPTC) ដោយមានការអះអាងថា មានការព្រួយបារម្ភពីសន្តិសុខជាតិ ត្រូវបានលេចចេញឡើងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធើណិត កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ធ្វើការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ និងការដាក់ពិន័យលើបទល្មើសដែលមានភាពមិនច្បាស់លាស់ ដូចជា ការចេញផ្សាយនូវមាតិកាព័ត៌មានតាមប្រព័ន្ធអ៊ីធើណិត ដែលនិយាយបរិហារកេរិ៍្ត ឬ ប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា ឬ ញុះញង់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ឬ បង្កឲ្យមានភាពអសន្តិសុខ និងអស្ថិរភាព។ ថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ មន្រ្តីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលម្នាក់ បានអះអាងថា ច្បាប់ស្តីពីឧក្រិដ្ឋកម្មលើប្រព័ន្ធបចេ្ចកវិទ្យានេះត្រូវបានផ្អាកជាបណ្តោះអាសន្ន។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍មានចំនួន ១០០មាត្រា ដែលត្រូវបានព្រាងឡើងដោយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ បានលេចចេញឡើងកាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។ ឯកសារនេះត្រូវបានលេចចេញទៅកាន់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន បន្ទាប់ពីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍បានទុករយៈពេលត្រឹមតែប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍ក្នុងការផ្តល់នូវការឆ្លើយតបមកវិញលើអត្ថបទជាភាសាខ្មែរ។ ប្រសិនបើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័ត ច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍នេះ នឹងធ្វើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលមានអំណាចឆន្ទានុសិទ្ធិក្នុងការគ្រប់គ្រង និងបិទក្រុមហ៊ុនអ្នកផ្តល់សេវាកម្មអ៊ីនធើណិត។
នៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ច្បាប់សំខាន់ៗចំនួនបី ស្តីពីប្រព័ន្ធតុលាការ ត្រូវបានអនុម័តបន្ទាប់ពីត្រូវបានព្រាងឡើងអស់រយៈពេលជាងមួយទស្សវត្សន៍។ ច្បាប់ទាំងអស់នេះ បានអនុម័តឡើងដោយគណបក្សតែមួយគត់ក្នុងរដ្ឋសភា មិនមានការប្រឹក្សាយោបល់ជាសាធារណៈ ឬការពិភាក្សាពិតប្រាកដណាមួយឡើយ ដែលធ្វើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលមានភាពស្របច្បាប់ក្នុងការគ្រប់គ្រងលើរាល់កិច្ចការទាំងអស់របស់តុលាការ រួមទាំងការតម្លើងឋានៈដល់ចៅក្រម ក៏ដូចជាកិច្ចការរបស់ចៅក្រម និងសំណុំរឿងផងដែរ។
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមទាក់ទង៖
▪ អង្គការសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ៖ លោក Andrea Giorgetta (ភាសាអង់គ្លេស), លេខទូរស័ព្ទ៖ +66 886117722 (ទីក្រុងបាងកក)
▪ អង្គការសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ៖ លោក Arthur Manet (ភាសាបារាំង ភាសាអង់គ្លេស ភាសាអេស្ប៉ាញ), លេខទូរស័ព្ទ៖ +33 6 72 28 42 94 (ទីក្រុងប៉ារីស)
- ចំណងជើង & មូលបទ
- តុលាការ និងនីតិរដ្ឋ សិទិ្ធបញ្ចេញមតិ និងចូលរួម ច្បាប់ ឬបទប្បញ្ញត្តិ
