ការរួចខ្លួនពីវបទល្មើស៖ ការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះបទល្មើសរំលោភសេពសន្ថវៈក្នុងប្រព័ន្្ធតុលាការកម្ពុជា

ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥

នៅថ្ងៃនេះ ដើម្បីប្រារព្ធកម្មវិធីយុទ្ធនាការពិភពលោករយៈពេល ១៦ថ្ងៃ ទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាលើយេនឌ័រ ដែលនឹងចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា រហូតដល់ថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ អង្គការ លីកាដូ បានចេញផ្សាយនូវរបាយការណ៍ថ្មីមួយដែលមានចំណងជើងថា៖“ការរួចខ្លួនពីបទល្មើស៖ ការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះបទល្មើសរំលោភសេពសន្ថវៈក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា”។ របាយការណ៍នេះ បង្ហាញនូវភស្តុតាងនៃការមិនបានអនុវត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជាក្នុងការស៊ើបអង្កេត និងផ្តន្ទាទោសឲ្យបានត្រឹមត្រូវលើករណីជាច្រើននៃបទល្មើសរំលោភសេពសន្ថវៈ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងស្ត្រី និងកុមារ។ របាយការណ៍នេះ ផ្តល់នូវព័ត៌មានលំអិតនៃកំហុសឆ្គងជាច្រើនដែល មានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ (អំពើពុករលួយ អាកប្បកិរិយារើសអើងលើស្ត្រី និងក្មេងស្រី ការបកស្រាយ ច្បាប់មិនត្រូវ និងកង្វះខាតធនធាននានា) ដែលរួមគ្នាធ្វើឲ្យជនល្មើសនៃអំពើរំលោភសេពសន្ថវៈត្រឹមតែ ទទួលរងទណ្ឌកម្មស្រាល ខ្លាំងប៉ុណ្ណោះ ឬអាចនឹងរួចពីការដាក់ទណ្ឌកម្មទាំងស្រុងថែមទៀតផង។

កញ្ញា ណាប់ សុម៉ាលី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកឃ្លាំមើលលើការរំលោភសិទិ្ធស្ត្រី និងកុមារនៃអង្គការ លីកាដូ បាននិយាយថា៖ “របួសផ្លូវចិត្ត និងបទពិសោធន៍រងទុក្ខពីអំពើរំលោភសេពសន្ថវៈរបស់ជនរង គ្រោះ គឺមានទំហំធំធេង”។ កញ្ញាបានបន្តទៀតថា៖ “នេះជាពេលវេលាដែលគ្រប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋា ភិបាលអាចយកបញ្ហានៃអំពើហិង្សាផ្លូវភេទលើស្ត្រី និងកុមារដាក់ជាបញ្ហាអាទិភាពហើយ”។

របាយការណ៍នេះ គឺត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើការពិនិត្យទៅលើករណីចំនួន ៧៦២ នៃ ករណីរំលោភសេពសន្ថវៈ និងប៉ុនប៉ងរំលោភសេពសន្ថវៈ ដែលត្រូវបានស៊ើបអង្កេតដោយអង្គការ លីកាដូ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ ២០១៣ និង២០១៤។ ករណីទាំងនេះ បានកើតឡើងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និង១២ខេត្ត ដែលអង្គការ លីកាដូ កំពុងធ្វើការអំឡុងពេលនោះ។ ករណីចំនួន ២២៥ករណី មានពាក់ព័ន្ធនឹងស្ត្រីដែលមានអាយុ ១៨ឆ្នាំ ឬលើសពីនេះ ហើយ ៥៣៧ករណី មានពាក់ព័ន្ធនឹងកុមារអាយុក្រោម ១៨ឆ្នាំ។ ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះដែលមានអាយុក្រោម ១៨ឆ្នាំ មានករណីចំនួន ៥៨ករណី (១០%) មានជនរងគ្រោះមានអាយុក្រោម ៦ឆ្នាំ ១៨១ករណី (៣២%) មានអាយុពី ៦ដល់ ១១ឆ្នាំ និង ៣២៨ករណី (៥៨%) មានអាយុពី ១២ ដល់១៧ឆ្នាំ។

ក្នុងចំណោម ៧៦២ករណី មាន ៤២៤ករណី ត្រូវបានបិទនៅពេលកំពុងសរសេររបាយការណ៍ នេះ។ ក្នុងចំណោមករណីទាំង ៤២៤ មានករណីចំនួនមួយភាគបី ត្រូវបានបិទបញ្ចប់ដោយការផ្តន្ទា ទោស និងសម្រេចឲ្យមានទោសដោយបានអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ។ រីឯមួយភាគបីទៀតត្រូវ បានបិទបញ្ចប់មុនពេលបើកសវនាការ។ ហើយមួយភាគបីចុងក្រោយត្រូវបានបិទបញ្ចប់ដោយមានការ ផ្តន្ទាទោសដែលមិនត្រឹមត្រូវ ឬមានការសម្រេចថាមិនមានទោស។

គ្រប់ពេលវេលាដែល ជនរងគ្រោះមកទាក់ទងមន្ត្រីសាធារណៈ អ្នកទាំងនោះហាក់ដូចជាត្រូវតែបង់ប្រាក់ក្រៅច្បាប់ ហើយ ប្រសិនបើជនសង្ស័យមានប្រាក់ ជននោះអាចនឹងទិញនូវសេរីភាពរបស់ខ្លួនមកវិញបាន។

ក្នុងចំណោមមួយភាគបីនៃករណីដែលត្រូវបានបិទមុនពេលបើកសវនាការ មានករណីច្រើន ជាងពាក់កណ្តាល ត្រូវបានដោះស្រាយដោយការបង់ប្រាក់សំណងបញ្ចប់រឿងក្តីពីជនល្មើសជូនដល់ ជនរងគ្រោះ ជាថ្នូរមកវិញដោយជនរងគ្រោះធ្វើការដកពាក្យបណ្តឹង។ ករណីផ្សេងទៀតត្រូវបានបិទ បញ្ចប់ដោយការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍រវាងជនរងគ្រោះ និងជនសង្ស័យ ឬដោយជនរងគ្រោះត្រឹមតែដក ពាក្យបណ្តឹងដោយសារមូលហេតុខុសៗគ្នាជាច្រើនរួមទាំងភាពក្រីក្រ និងពិការភាពនោះផង។ ក្នុងចំណោមករណីមួយភាគបីនៃករណី ដែលត្រូវបានបិទបញ្ចប់ដោយការផ្តន្ទាទោសមិនត្រឹមត្រូវ មាន ជាច្រើនក៏មានភាពខុសៗគ្នាផងដែរ៖ ករណីមួយចំនួនត្រូវបានបិទបញ្ចប់ដោយការផ្តន្ទាទោសពីបទ ប្រទូសកេរ្ដិ៍ខ្មាស (បៀតបៀនកេរ្ដិ៍ខ្មាស) ទោះបីជាព្រះរាជអាជ្ញាបានចោទប្រកាន់ពីដំបូងលើបទល្មើស រំលោភសេពសន្ថវៈក៏ដោយ រីឯករណីមួយចំនួនទៀតត្រូវបានបិទបញ្ចប់ដោយការផ្តន្ទាទោសពីបទ រំលោភសេពសន្ថវៈ ប៉ុន្តែត្រឹមតែដាក់ទណ្ឌកម្មស្រាលជាងទណ្ឌកម្មដែលត្រូវបានចែងនៅក្នុងក្រមព្រហ្ម ទណ្ឌទៅវិញ ឬធ្វើការព្យួរទោសមួយផ្នែកឬទាំងស្រុងទៅវិញ។

របាយការណ៍នេះ រកឃើញថានៅពេលដែលករណីជាច្រើនត្រូវបានបិទដោយមានកំហុសឆ្គងជាច្រើនខុសៗគ្នា គឺមានបញ្ហារួមមួយដែលកើតមានគ្រប់ករណីទាំងអស់គឺ៖ អំពើពុករលួយ។ ស្ទើរតែ គ្រប់ប្រភេទនៃករណី រាប់តាំងពីករណីដែលត្រូវបានបញ្ចប់ដោយបង់ប្រាក់សំណងដែលត្រូវបានចរចា នៅប៉ុស្តិ៍នគរបាល រហូតដល់ករណីដែលត្រូវបន្តនីតិវិធីរហូតដល់បើកសវនាការ អំពើពុករលួយកើត ឡើងស្ទើរគ្រប់ពេលវេលា។

ណាលី ពីឡូក នាយិកាសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូបានមានប្រសាសន៍ ថា៖ “អំពើពុករលួយ គឺកើតមានស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែង”។ អ្នកនាងបានបន្តទៀតថា៖ “គ្រប់ពេលវេលាដែល ជនរងគ្រោះមកទាក់ទងមន្ត្រីសាធារណៈ អ្នកទាំងនោះហាក់ដូចជាត្រូវតែបង់ប្រាក់ក្រៅច្បាប់ ហើយ ប្រសិនបើជនសង្ស័យមានប្រាក់ ជននោះអាចនឹងទិញនូវសេរីភាពរបស់ខ្លួនមកវិញបាន។ ពេលខ្លះ ហាក់ដូចជាអាជ្ញាធរមិនបានយកចិត្តទុកដាក់លើភាពយុត្តិធម៌នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ករណីរំលោភសេព សន្ថវៈ ត្រឹមតែអាចជាមធ្យោបាយសម្រាប់អ្នកទាំងនោះក្នុងការរកប្រាក់ប៉ុណ្ណោះ។”

របាយការណ៍បានសន្និដ្ឋានថា ការមិនបានដាក់ទណ្ឌកម្មដល់ជនល្មើស រឹតតែអាចធ្វើឲ្យ សាធារណជនមានការមិនទុកចិត្តទៅលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កាន់តែខ្លាំងឡើង និងអាចបង្ហាញថាអំពើ រំលោភសេពសន្ថវៈមិនមែនជាអំពើល្មើសដែលគួរតែត្រូវយកចិត្តទុកដាក់នោះទេ។ នេះមិនត្រឹមតែបោះ បង់ជនរងគ្រោះដែលមានបញ្ហានោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះផ្សេងទៀតមិនហ៊ានរាយការណ៍ អំពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌដែលត្រូវបានប្រព្រឹត្តមកលើអ្នកទាំងនោះនោះទេ។ របាយការណ៍នេះ បាន អំពាវនាវដល់រាជរដ្ឋាភិបាល សូមឲ្យដឹកនាំការដោះស្រាយនូវបញ្ហានេះ និងបានផ្តល់នូវអនុសាសន៍ នានាជូនដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជាអំពីរបៀបដោះស្រាយនូវការពង្រឹងច្បាប់ដែលមិនបានពេញលេញ ដែល ត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ។

ក៏បន្ថែមលើការចេញផ្សាយរបាយការណ៍នៅថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា វេលាម៉ោង ៩ ព្រឹក អង្គការ លីកាដូ នឹងធ្វើការផ្សាយផ្ទាល់នូវកម្មវិធីមួយក្នុងវិទ្យុសម្លេងស្ត្រីកម្ពុជា ១០២ មេហ្គា (FM 102 MHz) ផ្តោតទៅលើការពិភាក្សាមួយរវាងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកឃ្លាំមើលការរំលោភសិទិ្ធស្ត្រី និងកុមារនៃអង្គការ លីកាដូជាមួយនឹងឳពុកជនរងគ្រោះ ពីការរំលោភសេពសន្ថវៈ។ កម្មវិធីនេះនឹងត្រូវបានចាក់ផ្សាយ ឡើងវិញពេញមួយយុទ្ធនាការរយៈពេល ១៦ថ្ងៃ។ នៅវេលាម៉ោង ៧ កន្លះយប់ថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ វិទ្យុ អាស៊ីសេរី នឹងធ្វើការពិភាក្សាតុមូលទៅលើបញ្ហានានាដែលត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍ នេះ ដោយមានលោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ពុង ឈីវកេក ប្រធានអង្គការ លីកាដូ ជាវាគ្មិនចូលរួម។

សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមទាក់ទង៖
▪ កញ្ញា ណាប់ សុម៉ាលី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកឃ្លាំមើលការរំលោភសិទិ្ធស្ត្រី និងកុមារនៃអង្គការ លីកាដូ
▪ ទូរស័ព្ទលេខ៖ ០១២ ២៥១ ១១៨
▪ អ្នកនាង ណាលី ពីឡូក នាយិកាអង្គការ លីកាដូ ទូរស័ព្ទលេខ៖ ០១២ ៨០៣ ៦៥០

PDF៖ ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាអង់គ្លេស - ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាខ្មែរ
MP3៖ ស្តាប់សំឡេងជាភាសាខ្មែរ

ឯកសារទាក់ទង
របាយការណ៍៖ ការរួចខ្លួនពីបទល្មើស៖ ការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះបទល្មើសរំលោភសេពសន្ថវៈ ក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា
ចំណងជើង & មូលបទ
សិទ្ធិកុមារ តុលាការ និងនីតិរដ្ឋ សិទ្ធិស្ត្រី

សេចក្តីថ្លែងការណ៍

ទំព័រសំខាន់ៗ