សូមអាជ្ញាធរកម្ពុជាដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំមួយចំនួន អំឡុងពេលមានវិបត្តិកូវីដ១៩
ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០; ក្រុមសង្គមស៊ីវិល
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ និងសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ សង្ឃឹមថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អាចអនុវត្តការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាចង្អៀតណែននៅក្នុងពន្ធនាគារ ដោយការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសបែបអហិង្សា ក្នុងនោះមានអ្នកជាប់ឃុំដែលប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់នៃការឆ្លងរីរុសកូវីដ១៩ និងអ្នកជាប់ឃុំដទៃទៀតដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសស្រាល ក៏ដូចជាស្ត្រីជាប់ឃុំដែលមានកូនតូចនៅជាមួយ ព្រមទាំងអ្នកជាប់ឃុំជាអនីតិជនផងដែរ ។
កាលពីខែឧសភា រដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនៃក្រសួងយុត្តិធម៌ ឯកឧត្ដម កើត រិទ្ធ បានប្រកាសអំពី ការកែទម្រង់ជាច្រើននៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ កំណែទម្រង់ដែលបានសន្យាទាំងនេះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហាកកស្ទះសំណុំរឿងជាច្រើន ដែលមិនទាន់បានជំនុំជម្រះនៅតាមតុលាការនានា និងដោះស្រាយបញ្ហាចង្អៀតណែនខ្លាំងនៅក្នុងពន្ធនាគារ តាមរយៈការពង្រីកមធ្យោបាយផ្សេងទៀតក្រៅពីការឃុំឃាំងដូចជា ការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំ និងការព្យួរទោសជាដើម បន្ថែមពីលើការដោះលែងមុនពេលកំណត់ និងដោយមានលក្ខខណ្ឌ សម្រាប់អ្នកជាប់ឃុំ បច្ចុប្បន្ននេះ ។
នៅក្នុងការប្រកាសដាច់ដោយឡែកមួយកាលពីខែឧសភា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ សម្ដេច ស ខេង បានមានប្រសាសន៍ថា អ្នកជាប់ឃុំអាចនឹងត្រូវដោះលែង ដោយសារភាពចង្អៀតណែន និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងពន្ធនាគារប្រទេសកម្ពុជា ។ សម្ដេចបានផ្ដល់ឧទាហរណ៍ថា មានអ្នកជាប់ឃុំរហូតដល់ជិតមួយម៉ឺននាក់ អាចនឹងត្រូវដោះលែងនៅទូទាំងប្រទេស ។
ប៉ុន្តែទោះបីជាមានការប្រកាសក្នុងខែកក្កដានេះថា សំណុំរឿងជាង៣៥០០ករណី (តិចជាង១០ភាគរយនៃសំណុំរឿងមិនទាន់ជំនុំជម្រះទាំងអស់ដែលអាជ្ញាធរបានគ្រោងនឹងអនុវត្តឱ្យបានក្នុងយុទ្ធនាការ៦ខែ) ត្រូវបានជំនុំជម្រះរួចរាល់ក្ដី ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនបានបង្ហាញថាតើមានអ្នកជាប់ឃុំប៉ុន្មាននាក់ត្រូវបានដោះលែងពីពន្ធនាគារដែលមានភាពចង្អៀតណែនខ្លាំងនេះទេ ។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ និងអង្គការលីកាដូ សង្ឃឹមថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងអាចផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវចំនួនអ្នកជាប់ឃុំដែលត្រូវបានដោះលែងក្នុងយុទ្ធនាការនេះ ក៏ដូចជាយន្តការផ្លូវច្បាប់ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំទាំងនោះ ។ យើងខ្ញុំ ក៏សង្ឃឹមដែរថា អាជ្ញាធរនឹងអាចចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ដូចដែលបានសន្យា ក្នុងការអនុវត្តកំណែទម្រង់ទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងពន្ធនាគារ ។
លោក Ming Yu Hah នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិចនៃអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានមានប្រសាសន៍ថា “លក្ខខណ្ឌលំបាកខ្លាំងដែលអ្នកជាប់ឃុំត្រូវបានបង្ខំឱ្យស៊ូទ្រាំអត់ធ្មត់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺមិនអាចប្រកែកបានទេ ។ អាជ្ញាធរគួរតែអនុវត្តតាមការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនេះដោយគ្មានការពន្យារពេល” ។
កាលពីខែមិថុនា អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ និងអង្គការលីកាដូ បានផ្ញើរបាយការណ៍រួមគ្នាមួយ ទៅក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីការឃុំឃាំងដោយឥតច្បាប់ (WGAD) ដោយបានលើកឡើងពីការឃុំខ្លួនមិនត្រឹមត្រូវជាច្រើន ចំពោះអ្នកជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារ និងនៅមជ្ឈមណ្ឌលបន្សាបគ្រឿងញៀនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ សំណើនេះធ្វើឡើងដើម្បីបន្ថែមពីលើភស្តុតាងនៃអំពើទារុណកម្ម និងអំពើមិនគប្បីផ្សេងទៀត ក៏ដូចជាការរំលោភសិទ្ធិក្នុងការទទួលបានការជំនុំជម្រះស្មើភាពគ្នារបស់អ្នកជាប់ឃុំដែលសមត្ថភាពរបស់ពួកគាត់ត្រូវបានដកហូត ក្នុងបរិបទយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ ។
ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាចង្អៀតណែន និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ តាមរយៈការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំឱ្យនៅក្រៅឃុំ និងមធ្យោបាយផ្សេងទៀត នេះគឺជាពេលវេលាសមស្របហើយក្នុងការចាត់វិធានការ ។
ណាលី ពីឡូ នាយិកាអង្គការលីកាដូ
យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនដែលត្រូវបានប្រកាសកាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ បាននាំឱ្យមានបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀតទៅលើប្រព័ន្ធពន្ធនាគារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានមនុស្សប្រមាណជាង ៥៥៧៧០នាក់ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀន និងត្រូវបានឃុំខ្លួននៅក្នុងពន្ធនាគារ និងនៅមជ្ឈមណ្ឌលបន្សាបគ្រឿងញៀន ដែលមានសភាពចង្អៀតណែនខ្លាំង និងគ្មានអនាម័យស្រាប់ទៅហើយ ។ របាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតថ្មីមួយរបស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានបង្ហាញពី ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធទាក់ទិននឹងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀននេះ ក្នុងនោះមាន សិទ្ធិទទួលបានការថែទាំសុខភាព និងសិទ្ធិមានសេរីភាពពីការធ្វើទារុណកម្ម ក៏ដូចជាអំពើមិនគប្បីផ្សេងៗទៀត ។
ចាប់តាំងពីមានយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនមក ចំនួនអ្នកជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារនៅទូទាំងប្រទេសបានកើនឡើងយ៉ាងគំហុកចំនួន ៧៨% នៅចន្លោះខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ និងខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ។ ការកើនឡើងនៃចំនួនអ្នកជាប់ឃុំគួរឱ្យកត់សម្គាល់នេះ បានបង្កឱ្យមានភាពចង្អៀតណែនយ៉ាងខ្លាំង និងធ្វើឱ្យស្ថានភាពលំបាកនៅក្នុងពន្ធនាគារ កាន់តែមានភាពធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀតសម្រាប់អ្នកជាប់ឃុំ រាប់ម៉ឺននាក់ ក្នុងនោះមានស្រ្តីជាប់ឃុំដែលមានកូនតូចនៅជាមួយ ព្រមទាំងស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ និងអនីតិជនផងដែរ ។
អ្នកនាង ណាលី ពីឡូក នាយិកាអង្គការលីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោកបានឆ្លើយតបចំពោះការរីករាលដាលនៃវីរុសកូវីដ១៩ដោយការដោះលែងមនុស្សជាច្រើនពីពន្ធនាគារ ជាពិសេសអ្នកដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសបែបអហិង្សា ឬអ្នកជាប់ឃុំដែលត្រូវការសេវាថែទាំសុខភាពជាចាំបាច់” ។ អ្នកនាងបន្តថា “ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាចង្អៀតណែន និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ តាមរយៈការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំឱ្យនៅក្រៅឃុំ និងមធ្យោបាយផ្សេងទៀត នេះគឺជាពេលវេលាសមស្របហើយក្នុងការចាត់វិធានការ” ។
គ្រប់ពន្ធនាគារដែលអង្គការលីកាដូបានឃ្លាំមើល កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាចង្អៀតណែនយ៉ាងខ្លាំង ។ អ្នកជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារនៅកម្ពុជា បានកើនឡើងពីចំនួន ២១៩០០នាក់ នៅចុងឆ្នាំ២០១៦ ដល់ចំនួន ៣៨៩៩០នាក់ គិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ទោះបីជាពន្ធនាគារនៅកម្ពុជាត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថា អាចផ្ទុកមនុស្សបានត្រឹមតែ ២៦៥៩៣នាក់ ក៏ដោយ ។ ការកើនឡើងច្រើនហួសហេតុនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរង់ចាំសវនាការ ដែលគួរតែអនុវត្តជាជម្រើសចុងក្រោយផ្អែកតាមច្បាប់អន្តរជាតិ បានបង្កើតឱ្យមានប្រព័ន្ធនៃការឃុំខ្លួនធំសម្បើម ដែលជិត ៧៥%នៃអ្នកជាប់ឃុំទាំងនេះ មិនទាន់ទទួលបានការជំនុំជម្រះនៅឡើយទេ ។
ក្មេងៗ និងស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ ប្រឈមនឹងហានិភ័យ និងបញ្ហាយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារកើនឡើងនៃការឃុំឃាំងនេះ ។ ចំនួនក្មេងតាមម្ដាយដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ចាប់តាំងពីរាជរដ្ឋាភិបាលចាប់ផ្ដើមយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដែលកើនពីចំនួន ៣០នាក់ នៅចុងឆ្នាំ២០១៥ ដល់ ចំនួន១០១នាក់ គិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ សម្រាប់ពន្ធនាគារទាំងអស់ដែលអង្គការលីកាដូបានធ្វើការឃ្លាំមើល ។ ក្មេងជាច្រើនទៀតដែលច្បាប់ហាមឃាត់មិនឱ្យនៅក្នុងពន្ធនាគារ នៅតែត្រូវបានជាប់ឃុំជាមួយមនុស្សពេញវ័យ ដែលនេះជាការរំលោភកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ។
ការឆ្លងរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នៅក្នុងប្រព័ន្ធពន្ធនាគារដែលមានសភាពមិនល្អ និងចង្អៀតណែនខ្លាំងនៅកម្ពុជា អាចនឹងនាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ។ កន្លែងដែលមានអ្នកជាប់ឃុំរហូតដល់ ៥៣០នាក់ នៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងតែមួយ និងកន្លែងដែលខ្វះខាតទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ មិនអាចអនុវត្តវិធានការសុវត្ថិភាពនៃជំងឺកូវីដ១៩ដូចជា ការរក្សាគម្លាតពីគ្នា និងការលាងដៃឱ្យបានញឹកញាប់ បានទេ ។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ និងអង្គការលីកាដូ សូមសម្ដែងការសោកស្ដាយចំពោះការនៅបន្តឱ្យមានភាពខ្វះខាតរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សដែលកើតមានឡើងនៅក្នុងពន្ធនាគារឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ។ យើងខ្ញុំសង្ឃឹមថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងអាចចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ដូចជា៖
▪ អនុវត្តកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដែលបានសន្យាដោយគ្មានការពន្យារពេលទៀត ។
▪ ដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំជាច្រើនដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទមជ្ឈិម ឬបទល្មើសបែបអហិង្សា ។
▪ ផ្សព្វផ្សាយដោយតម្លាភាពអំពីដំណើរការនៃការអនុវត្តកំណែទម្រង់ដែលបានសន្យា ។
▪ ផ្ដល់អាទិភាពក្នុងការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំដែលប្រឈមនឹងហានិភ័យដូចជា មនុស្សចាស់ អ្នកជំងឺដែលត្រូវការសេវាថែទាំសុខភាពជាចាំបាច់ ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ ស្រ្តីដែលមានកូនតូចនៅជាមួយ និងអ្នកជាប់ឃុំជាអនីតិជនជាដើម ។
▪ ដោះលែងឱ្យបានឆាប់នូវអ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយគ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ ក្នុងនោះមានអ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយមិនត្រឹមត្រូវនៅមជ្ឈមណ្ឌលបន្សាបគ្រឿងញៀន ផងដែរ ។
▪ ដោះលែងឱ្យបានឆាប់ ចំពោះអ្នកជាប់ឃុំ ដែលប្រជាពលរដ្ឋយល់ថា ពួកគាត់ត្រូវបានឃុំខ្លួនក្រោមហេតុផលនយោបាយ ។
▪ ពិនិត្យមើលឡើងវិញ និងធ្វើវិសោធនកម្ម ច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យគ្រឿងញៀន ដើម្បីអនុលោមតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ៕
PDF៖ ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាអង់គ្លេស - ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាខ្មែរ
MP3៖ ស្តាប់សំឡេងជាភាសាខ្មែរ
- ចំណងជើង & មូលបទ
- តុលាការ និងនីតិរដ្ឋ កូវីដ-១៩ ច្បាប់ ឬបទប្បញ្ញត្តិ បញ្ហាពន្ធនាគារ
