ច្បាប់ថ្មីស្តីពីទូរគមនាគមន៍ប៉ះពាល់ដល់សិទិ្ធ និងសេរីភាពបុគ្គល
ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី៣១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦
ច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍ គឺជាការគម្រាមកំហែងមួយដល់សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមិនត្រឹមតែផ្តោតទៅលើការបញ្ចេញមតិជាសាធារណៈលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេតប៉ុណ្ណោះទេ ហើយថែមទាំងទៅលើទំនាក់ទំនងឯកជនដែលត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ទូរគមនាគមន៍នានា។
នៅក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេបមួយដែលត្រូវបានចេញផ្សាយនាថ្ងៃនេះ អង្គការ លីកាដូ បានវិភាគទៅលើមាត្រាជាច្រើននៃច្បាប់នេះមានការរិតត្បិតយ៉ាងខ្លាំង (ផ្តល់សិទិ្ធឲ្យអាជ្ញាធររដ្ឋជ្រៀតជ្រែកចូល ទៅក្នុងជីវិតឯកជនរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ អាចបំផ្លាញភស្តុតាងនៅមុនពេលមានសវនាការលើរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌ ឬគ្រប់គ្រងលើឧស្សាហកម្មទូរគមនាគមន៍ទាំងស្រុងប្រសិនបើមានការសម្រេចចិត្តថាត្រូវតែធ្វើ)។ វិធានការដ៏លើសលុបរបស់ច្បាប់នេះ ជាពិសេសមាត្រាដែលចែងពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌថ្មីៗ បង្ហាញនូវគោលបំណងពិតរបស់ច្បាប់នេះ៖ ដើម្បីបំភិតបំភ័យបុគ្គលម្នាក់ៗ ដាក់ទណ្ឌកម្មដល់ការអនុវត្តសិទិ្ធនិងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន និងកាត់បន្ថយបុគ្គល ឬក្រុមជំទាស់។
ពីពេលនេះរហូតដល់ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ និងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៨ នេះហាក់ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរៀបចំមធ្យោបាយថ្មីមួយដែលនឹងជាការទប់ស្កាត់ និងរារាំងសង្គមស៊ីវិល។
ដូចដែលបានរៀបរាប់នៅក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេប ច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍ បានផ្តល់សិទិ្ធអំណាចដល់អាជ្ញាធររដ្ឋដោយសម្ងាត់ក្នុងការចូលស្តាប់គ្រប់ប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ និងដាក់ទណ្ឌកម្មចំពោះការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍អេឡិចត្រូនិចរវាងបុគ្គលនិងបុគ្គល ដែលផ្តល់ផលអវិជ្ជមានយ៉ាងខ្លាំងដល់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។ រាល់ការសន្ទនាតាមរយៈទូរស័ព្ទ ការផ្ញើរសារជាអក្សរ អ៊ីមែល ឬសកម្មភាពរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានសង្គម នឹងត្រូវឋិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យ (និងជាកម្មវត្ថុនៃការដាក់ទណ្ឌកម្ម) គ្រប់ពេលវេលា ហើយបុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធនិងរឿងនោះមិនបានដឹងខ្លួនទាល់តែសោះ។ បុគ្គលនានា អាចនឹងប្រឈមមុខនឹងទោសពន្ធនាគាររហូតដល់ ១៥ឆ្នាំ ដោយគ្រាន់តែបញ្ចេញមតិតាមប្រព័ន្ធ ហ្វេសប៊ុក ប្រសិនបើគេចាត់ទុកថាបុគ្គលនោះប៉ះពាល់ដល់“សន្តិសុខជាតិ” ដែលត្រូវបានចែងមិនច្បាស់លាស់នៅក្នុងច្បាប់នេះ។ មិនត្រឹមតែឃ្លាដែលមិនច្បាស់លាស់ទាំងនេះតែប៉ុណ្ណោះទេដែលងាយស្រួលយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការយកទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីគោលបំណងនយោបាយ សូម្បីតែការអនុវត្តអំណាចទាំងនេះក៏អាចជាការរំលោភលើសិទិ្ធ និងសេរីភាពរបស់បុគ្គលផងដែរ។
ការផ្តន្ទាទោស និងការដាក់ទោសពន្ធនាគារមិនត្រឹមត្រូវទៅលើនិស្សិតឈ្មោះ គង់ រ៉ៃយ៉ា ដោយសារការបង្ហោះសារនៅលើគេហទំព័រហ្វេសប៊ុកនោះ បានបង្ហាញថាអាជ្ញាធររដ្ឋមានឆន្ទៈរួចជាស្រេច និងមានលទ្ធភាពក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើការបញ្ចេញមតិលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត និងការគាបសង្កត់ទៅលើអត្ថបទដែលរិះគន់ ដោយការប្រើប្រាស់មិនត្រឹមត្រូវលើច្បាប់ជាច្រើនដែលមានស្រាប់
កង្វះខាតភាពច្បាស់លាស់នៅក្នុងច្បាប់នេះ ក៏ជាអាចមានន័យថាគ្រប់ការបញ្ចេញមតិ ក្រោយមកក៏នឹងអាចត្រូវបានអាជ្ញាធរបកប្រែថាជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌផងដែរ ដោយផ្អែកលើគំនិតរបស់អាជ្ញាធរទាំងនោះចំពោះផលវិបាករបស់សកម្មភាពនោះ។ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ការរីកចម្រើននៃប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យមានការកើនឡើងយ៉ាងលឿននូវមនុស្សដែលបានបញ្ចេញមតិយោបល់របស់អ្នកទាំងនោះនៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត (ប៉ុន្តែដោយការខ្វះខាតភាពច្បាស់លាស់ និងភាពងាយនឹងត្រូវបានគេយកទៅប្រើប្រាស់មិនត្រឹមត្រូវនៃច្បាប់នេះ គឺហាក់ដូចជានឹងធ្វើឲ្យកើតមានការធ្លាក់ចុះនៃឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក្នុងការទំនាក់ទំនង និងបញ្ចេញមតិយោបល់របស់អ្នកទាំងនោះ)។
ណាលី ពីឡូក នាយិកាអង្គការ លីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ការផ្តន្ទាទោស និងការដាក់ទោសពន្ធនាគារមិនត្រឹមត្រូវទៅលើនិស្សិតឈ្មោះ គង់ រ៉ៃយ៉ា ដោយសារការបង្ហោះសារនៅលើគេហទំព័រហ្វេសប៊ុកនោះ បានបង្ហាញថាអាជ្ញាធររដ្ឋមានឆន្ទៈរួចជាស្រេច និងមានលទ្ធភាពក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើការបញ្ចេញមតិលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត និងការគាបសង្កត់ទៅលើអត្ថបទដែលរិះគន់ ដោយការប្រើប្រាស់មិនត្រឹមត្រូវលើច្បាប់ជាច្រើនដែលមានស្រាប់”។ អ្នកនាង បានបន្តទៀតថា៖ “ដោយការផ្អែកលើច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានការស្តាប់ដោយសម្ងាត់ និងដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើការបញ្ចេញមតិនានានៅលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត ទោះជាលក្ខណៈឯកជនក្តី ជាលក្ខណៈសាធារណៈក្តី រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្ហាញយ៉ាងរឹតតែច្បាស់នូវបំណងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការរំលោភបំពានលើសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត”។
ជាមួយការបង្កើតនូវ “មន្ត្រីអធិការកិច្ចទូរគមនាគមន៍” ដែលមានអំណាចពេញលេញជាមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ និងមានសមត្ថភាពស្នើទៅកងយុទ្ធពលខេមរភូមិន្ទក្នុងការពង្រឹងការអនុវត្តមាត្រានានា ច្បាប់នេះក៏បានបង្កើតនូវអង្គភាពទីបី (អាចជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ) បន្ថែមលើភ្នាក់ងារត្រួតពិនិត្យអត្ថបទនៅលើអ៊ិនធើណេតរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ “អង្គភាពប្រឆាំងបទល្មើសព័ត៌មានវិទ្យា” និង “ក្រុមអ្នកជំនាញលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត (Cyber War Team)” នៃទីស្តីការគណរដ្ឋមន្ត្រី។ ការប្រមូលផ្តុំកងកម្លាំងពិសេសដែលមានការគាំទ្រពីកងយោធាទប់ទល់នឹងអត្ថបទ និងទំនាក់ទំនងរវាងបុគ្គលលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត គឺមិនសមហេតុផល មិនមានភាពសមាមាត្រ និងមិនចាំបាច់នោះទេ។
ច្បាប់នេះ អនុញ្ញាតឲ្យព្រះរាជអាជ្ញាអាចបញ្ជាឲ្យបំផ្លាញភស្តុតាងដែល “ហាមឃាត់ ឬមានគ្រោះថ្នាក់” មុនពេលមានការជំនុំជម្រះក្តី។ នេះអាចអនុញ្ញាតឲ្យមានការបំផ្លាញដោយមិនត្រឹមត្រូវនូវភស្តុតាងដែលបង្ហាញពីភាពគ្មានកំហុសរបស់បុគ្គលដែលប្រឈមមុខនឹងការចោទប្រកាន់ (ជាបទល្មើសនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា)។ មាត្រាទាំងនេះ អាចក្លាយជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយអាជ្ញាធររដ្ឋ ដែលនឹងបង្កឲ្យមានការរំលោភបំពានកាន់តែខ្លាំងលើសិទិ្ធទទួលបានការជំនុំជម្រះក្តីប្រកបដោយយុត្តិធម៌ គោលការណ៍សន្មតជាមុនថាគ្មានទោស និងគោលការណ៍នីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាដែលកំពុងមានកំណត់ត្រាមិនល្អស្រាប់។
អាជ្ញាធររដ្ឋ នៅតែក្តោបក្តាប់យ៉ាងណែននូវប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយប្រពៃណីនៅកម្ពុជា ហើយបច្ចុប្បន្ន (ដូចដែលត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការ លីកាដូ “ដំណើរឃ្លាតចេញពីអ៊ីនធឺណិត? ការគម្រាមកំហែងចំពោះសេរីភាពលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតដែលទើបរកឃើញថ្មីនៅកម្ពុជា”)ច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍ ក៏បានការពារអំណាចរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋក្នុងការគ្រប់គ្រងស្ទើរតែទាំងស្រុងនូវប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេត ក៏ដូចជាប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍។ ឧទារហណ៍ ច្បាប់នេះអនុញ្ញាតឲ្យក្រសួងជាច្រើនរបស់រដ្ឋធ្វើជាតូបនីយកម្មលើក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍នានា ប្រសិនបើស្ថិតនៅក្នុងករណី “ប្រធានសក្តិ” ដែលមិនត្រូវបានគេឲ្យនិយមន័យច្បាស់លាស់។ អាជ្ញាធររដ្ឋ ក៏អាចបញ្ឈប់ ឬជំនួសបុគ្គលិកគ្រប់គ្រងជាន់ខ្ពស់ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនណាមួយត្រូវបានរកឃើញថាបានរំលោភលើច្បាប់នេះ។ គ្រប់ប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍ទាំងអស់ ក៏នឹងតម្រូវឲ្យស្នើសុំអាជ្ញាប័ណ្ណថ្មីនៅក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ដែលនេះមានន័យថាអាជ្ញាធររដ្ឋ នឹងសម្រេចថាតើគួរបន្ឲ្យស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ និងអ្នកផ្តល់សេវាអ៊ិនធើណេតប្រតិបត្តិការដែរឬទេ នៅមុនពេលមានការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧។
ណាលី ពីឡូក នាយិកាអង្គការ លីកាដូ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ដោយសារការបោះឆ្នោតនឹងខិតជិតមកដល់នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ និង២០១៨ ដូចនេះយើងអាចនិយាយថាឃ្លាទាំងនេះដែលនឹងអនុញ្ញាតឲ្យអាជ្ញាធររដ្ឋគ្រប់គ្រងលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេតនៅក្នុងស្ថានភាពមិនច្បាស់លាស់ នឹងអាចត្រូវបានគេប្រើប្រាស់មិនត្រឹមត្រូវដើម្បីបិទប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម ដើម្បីការពារបុគ្គលនានានិងគណបក្សជំទាស់ពីការប្រមូលផ្តុំគ្នា”។ អ្នកនាងបានបន្តទៀតថា៖ “ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ ២០១៣ បានបង្ហាញពីអំណាចនៃប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គម គឺជាប្រព័ន្ធមួយយ៉ាងសំខាន់។ ដូចនេះ គឺមិនមានការភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ដែលគណបក្សកាន់អំណាចអាចចង់បិទ និងគ្រប់គ្រងសេរីភាពលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេតនៅកម្ពុជា”។
ច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍ គ្រប់តំណាក់កាលតាំងពីការធ្វើសេចក្តីព្រាងរហូតដល់ការអនុម័ត គឺពោរពេញដោយកង្វះខាតតម្លាភាព និងការពិភាក្សាដ៏មានអត្ថន័យ។ ច្បាប់នេះ គឺជាផ្នែកមួយដែលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សេរីភាពជាមូលដ្ឋាននានា។ ដោយការអនុម័តច្បាប់នេះនៅខែធ្នូ នោះច្បាប់នេះឥឡូវក្លាយជាឧបករណ៍ផ្នែកច្បាប់របស់អាជ្ញាធររដ្ឋជាមួយនឹងច្បាប់ស្តីពីសមាគមន៍និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (LANGO)។ ហើយច្បាប់នេះ នឹងត្រូវបានចូលរួមជាមួយនឹងច្បាប់ដទៃទៀតនាពេលឆាប់ៗនេះ នៅពេលដែលអាជ្ញាធររដ្ឋព្យាយាមគ្រប់គ្រងយ៉ាងតឹងរ៉ឹងនៅមុនពេលដែលមានការបោះឆ្នោតលើកក្រោយ។
អង្គការ លីកាដូ មានការសោកស្តាយជាខ្លាំង នៅពេលដែលច្បាប់ស្តីពីទូរគមនាគមន៍បានប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងឯកជនភាពរបស់បុគ្គលគ្រប់រូបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ការប៉ះពាល់របស់ច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរ និងមិនសមាមាត្រនេះ ក៏ជាការរំលោភផងដែរលើកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយច្បាប់នេះគួរតែមិនអាចអនុវត្តបាននោះទេ។
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមទាក់ទង៖
▪ លោក អំ សំអាត អ្នកសម្របសម្រួលបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការ លីកាដូ, ទូរស័ព្ទលេខ៖ ០១២ ៣២៧ ៧៧០
▪ ណាលី ពីឡូក នាយិកាអង្គការ លីកាដូ, ទូរស័ព្ទលេខ៖ ០១២ ៨០៣ ៦៥០
PDF៖ ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាអង់គ្លេស - ទាញយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាភាសាខ្មែរ
MP3៖ ស្តាប់សំឡេងជាភាសាខ្មែរ
- ឯកសារទាក់ទង
- ចំណងជើង & មូលបទ
- សិទិ្ធបញ្ចេញមតិ និងចូលរួម សេរីភាពអ៊ីនធឺណិត ច្បាប់ ឬបទប្បញ្ញត្តិ
